Τετάρτη 1 Μαΐου 2013

....Κάτι αβέβαιες μνήμες


29 Απριλίου 1863: 150 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου  ποιητή

« ...Στην προσπάθεια να αναλύσουμε ένα ποίημα το Καβάφη, ίσως το πιό αντιπροσωπευτικό, δυσκολεύτηκαμε πολύ....Τελικά καταλήξαμε στα Τείχη, ένα ποίημα που δείχνει την απόγνωσή του για τον κόσμο που τον περιστοίχιζε, για τις συνήθειες και τις προκαταλήψεις της εποχής του, που τον έφεραν στην ανάγκη να φορά μάσκα και να κρύβει τον πραγματικό του εαυτό.
 Σε ένα σημείωμά του στις 9/11/1902 γράφει: ''...μ' επέρασεν από τον νου απόψε να γράψω δια τον έρωτά μου. Κι όμως δεν θα το κάμω....Τι μικροψυχία. Ας σημειώσω όμως ένα γράμμα- Τ - ως σύμβολο της στιγμής. 9/11/1902...''.
Διάφορες μεταξύ τους οι απόψεις των μελετητών του. Κατά τον Μαλάνο το Τ σημαίνει Τείχη (είναι κάπως μεταφυσική αυτή του η ερμηνεία)  και ο ποιητής ακούει φωνές να του λένε Τείχη, Τείχη. Κατά τον Παπουτσάκη το Τ είναι το αρχικό κάποιου ονόματος, ενώ για τον Γιαλουράκη είναι ένα φαλλικό σύμβολο....
Τολμούμε  να συμπεράνουμε πως τα Τείχη μιλούν για την απομόνωση του ατόμου, τον περιορισμό του, την έλλειψη επικοινωνίας, φαινόμενο τόσο συνηθισμένο σήμερα, άσχετα αν είναι διαφορετικά τα αίτια που το προκαλούν. Γράφω τολμούμε, γιατί ποτέ κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος με τον Καβάφη, όχι μόνο γιατί είναι βαθυστόχαστος αλλά γιατί σκόπιμα κάποιες φορές μας μπερδεύει....
.....Κατάσταση πολιορκίας, αμείλικτης, τα Τείχη μας δεσμεύουν όλους μαζί καταργώντας τα παράθυρα διαφυγής και της ελευθερίας.
 Κτίστηκαν  χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ.
Οι ''κτίσται'' έδρασαν χωρίς συνείδηση (περίσκεψιν), χωρίς συναισθήματα (λύπην), χωρίς ηθικούς δισταγμούς (αιδώ). Από τη μεριά του ανθρώπου δεν υπάρχει η έγκαιρη συναίσθηση της ενέργειάς τους. Όλα γίνονται κατά κάποιο τρόπο τυφλό και μοιραίο ''ανεπαισθήτως''......»

Απόσπασμα από μία πολυσέλιδη εργασία που κάναμε το 1979 με τον Χρήστο Χ. και την Όλγα Χ. για λογαριασμό της τελευταίας. Θυμάμαι τις ατέλειωτες ώρες που πηγαίναμε στη παλιά Δημοτική βιβλιοθήκη για να βρούμε στοιχεία, αναλύσεις και απόψεις. Η ποίηση του Καβάφη συμβολική και πολυδαίδαλη με συγκινούσε ιδιαίτερα. Όταν ήμασταν στην Ε΄ Γυμνασίου είχα παρακολουθήσει στη Στέγη μιά παρουσίαση για τον ποιητή από το 1ο Θηλέων, καλεσμένος από τη συμμαθήτριά μας Σοφία Φωτιάδου που άρχιζε την ομιλία της κάπως έτσι: « Πέτρο λέγαν τον πατέρα του και Χαρίκλεια Φωτιάδου την μητέρα του....» Έκτοτε ποτέ δεν τον άφησα. Πάντα κάποιες φορές ξαναγύριζα σε κάποια του ποιήματα. Και τόσα χρόνια μετά, διαπιστώνω πόσο τραγικά επίκαιροι είναι οι στίχοι του ποιητή, πόσο ζοφερά και απέλπιδα τα λόγια του σε σχέση με την σημερινή μας ζωή.

Φωτογραφίες: Οι δύο πρώτες από το Ίδρυμα Ωνάση.
Η τελευταία είναι από την εφημερίδα Πρωινή και δείχνει τη παλιά Βιβλιοθήκη το Δεκέμβρη του 1964.

blog comments powered by Disqus