…αυτός είναι ο τρόπος που τελειώνει ο κόσμος

όχι με έναν πάταγο 

  αλλά με ένα λυγμό

T.S.E.

Τα μαθηματικά στη λογοτεχνία (Ι)

 ...Το αριθμητικό σύστημα είναι σαν την ανθρώπινη ζωή. Στην αρχή έχει τους φυσικούς αριθμούς. Αυτούς που είναι ακέραιοι και θετικοί. Τους αριθμούς του μικρού παιδιού. Αλλά η ανθρώπινη συνείδηση επεκτείνεται. Το παιδί ανακαλύπτει τη νοσταλγία. Ξέρεις ποια είναι η μαθηματική της έκφραση;

Είναι οι αρνητικοί αριθμοί. Η διατύπωση του αισθήματος ότι μας λείπει κάτι. 

Και η συνείδηση εξακολουθεί να απλώνεται και ν΄ αναπτύσσεται και τότε το παιδί ανακαλύπτει τα μεσοδιαστήματα. Ανάμεσα στις πέτρες, ανάμεσα στα μούσκλια πάνω στις πέτρες ανάμεσα στους ανθρώπους. Και ανάμεσα στους αριθμούς. Και πού οδηγεί αυτό; Στα κλάσματα. Οι ακέραιοι αριθμοί και τα κλάσματα αποτελούν τους ρητούς αριθμούς. 

Και η συνείδηση δε σταματάει εκεί. Θέλει να ξεπεράσει τα όρια της λογικής. Προσθέτει μια πράξη τόσο παράλογη όπως η εξαγωγή ριζών. Και της προκύπτουν οι άρρητοι αριθμοί.

...Είναι κάτι σαν τρέλα. Γιατί οι άρρητοι αριθμοί είναι άπειροι. Δεν μπορείς να τους γράψεις. Σπρώχνουν τη συνείδηση πέρα από τα όρια. Και οι άρρητοι μαζί με τους ρητούς αποτελούν τους πραγματικούς.

...Δεν σταματάει. Δεν σταματάει ποτέ.
Γιατί τώρα, σ΄αυτό το σημείο συμπληρώνουμε τους πραγματικούς αριθμούς με τους φανταστικούς, τις τετραγωνικές ρίζες των αρνητικών αριθμών. Είναι οι αριθμοί που δεν μπορούμε να φανταστούμε, αριθμοί που δεν μπορεί να χωρέσει ο νους του φυσιολογικού ανθρώπου.
Όταν προσθέτουμε τους φανταστικούς αριθμούς στους πραγματικούς, έχουμε το σύστημα των μιγαδικών αριθμών. Το πρώτο αριθμητικό σύστημα στο οποίο είναι δυνατό να εξηγήσεις ικανοποιητικά τον σχηματισμό των παγοκρυστάλλων.
Είναι σαν τον ορίζοντα. Πηγαίνεις προς το μέρος του και αυτός απομακρύνεται ολοένα...

Peter Hoeg: Η δεσποινίς Σμίλλα διαβάζει το χιόνι.

με τη σελήνη τι είναι ο ύπνος...

Σελήνη 14,5 ημερών
Φάση Αύξουσα αμφίκυρτη
Φωτεινότητα 100%
391.474 χλμ απόσταση από τη Γη
Μια βραδυά πριν την πανσέληνο

μ’ ένα τόσο ωραίο φεγγάρι...

Φάση: Αύξουσα αμφίκυρτη
Φωτεινότητα: 52%
Απόσταση από τη γη: 364.596 χλμ.

Τα μαθηματικά στην ποίηση (Ι)

Δεν νοιώθω περισσότερο 

γιατί αγαπώ!...

Δεν καταλαβαίνω περισσότερο 

γιατί σκέφτομαι!...

Οι παραπάνω στίχοι είναι μέρος ενός ποιητικού ''θεωρήματος'' του Έκτορα Κακναβάτου.
O E.K. σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάσθηκε ως καθηγητής στην ιδιωτική εκπαίδευση. Ακραιφνής υπερρεαλιστής ποιητής της γενιάς του, σε συνέντευξη του στο περιοδικό Μανδραγόρας για το πώς βρέθηκε με τον υπερρεαλισμό, απαντά: 

«Δεν συναντήθηκα πάντως σε κανένα καφενείο... Μπορεί να φταίγαν τα μαθηματικά. Η φορμαλιστική σκέψη που απαιτούν τα μαθηματικά κατά τομείς. Για παράδειγμα, ένα είδος λογισμού σε βάζει σ΄ ένα κανάλι. Ένα άλλο είδος, μια άλλη γεωμετρία σε βάζει σ΄ άλλο κανάλι. Ή να τα τινάξεις όλα στον αέρα! Όταν φτάνει ένας Λομπατσέφσκι ή ένας Ρήμαν και τολμούν και λένε: ετούτο εδώ, ακρογωνιαίος λίθος στο ευκλείδειο σύστημα της γεωμετρίας το οποίο ήταν μεν θαυμάσιο να περιγράψει τον κόσμο τον προσιτό στο βλέμμα μας και τις αισθήσεις μας, όμως όταν βγούμε παραπέρα, δεν κάνει.»

Αυτή η αλλαγή, η επανάσταση στα μαθηματικά, γίνεται ποίημα στον Έκτορα Κακναβάτο:

Άφεγγη απόψε η Σελάνα κάθισε στο βυθό.

Πέραν του απείρου ο ορίζοντας 

τρικλίζει φορτωμένος τρεις άγριες γεωμετρίες...

Στη συλλογή του, Χαοτικά Ι, κυριαρχεί η μαθηματική θέαση και αντίληψη του κόσμου. Και από τότε που η επιστήμη του Χάους έγινε κλάδος των μαθηματικών, όλα τα ποιήματα της συλλογής του επιβεβαιώνουν την άποψη του Νομπελίστα Heisenberg ότι μόνο δύο γλώσσες έχει ο άνθρωπος για να αντιμετωπίσει την παγκοσμιότητα, τα μαθηματικά και την ποίηση.

Οι απέναντι (ΙΙ)

Μια καλοκαιρινή μέρα αρχές της δεκαετίας του ΄60 στην κατάμεστη από κόσμο οδό Βενιζέλου, απέναντι από το περίπτερο του Ε.Ο.Τ. και δίπλα στην -τότε- Εμπορική Τράπεζα.

Στη γωνία φαίνεται το κατάστημα του Γ. Μοσχίδη, στη θέση του οποίου σήμερα υπάρχει πολυώροφη ακαλαίσθητη οικοδομή. Στα δεξιά, κάτω από τις 

'' Κομμώσεις Δρ. Ι. Δράκου'' διακρίνεται  το καφενείο του Σέρκου Νταγκαζιάν, με όλα του τα τραπέζια πιασμένα από πελάτες που απολαμβάνουν το πρωινό τους καφεδάκι. Λίγο πιο πέρα, στο ισόγειο του κτηρίου που υπάρχει και σήμερα, η ποτοποιία του Α. Αποστολίδη. 

Σαν τα κεριά...

«...Οι μόνοι άνθρωποι που αξίζουν για μένα είναι οι τρελοί, αυτοί που τρελαίνονται να ζήσουν, τρελαίνονται να μιλήσουν, τρελαίνονται να σωθούν, που ποθούν τα πάντα την ίδια στιγμή, αυτοί που ποτέ δε χασμουριούνται ή λένε έστω και μία κοινοτοπία, αλλά που καίγονται, καίγονται  σαν τα μυθικά κίτρινα ρωμαϊκά κεριά, που σκάνε σαν πυροτεχνήματα ανάμεσα στα αστέρια κι από μέσα τους ξεπηδά το μπλε φως της καρδιάς τους.» 

Αυτά γράφει ο Τζάκ Κέρουακ (1922-1969) στο βιβλίο του «On the Road», χωρίς τελείες, χωρίς παραγράφους, χωρίς λογοτεχνικά συμπλέγματα, σε μια του ξέφρενη τσάρκα κι ενώ φυσάει ελεύθερα ο άνεμος της περιπλάνησης και της περιπέτειας.

Θα γελάσεις απ’ τα βάθη των χρυσών σου ματιών

.

Η πιο όμορφη θάλασσα

είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει

ξανά στα στέκια τα παλιά...

'' οι λεγόμενες χαμένες υπάρξεις είναι η ουσία που ωθεί προς τα μπρός την ανθρωπότητα...''

Γ.Ν.

Με τους Νίκο, Παναγιώτη και Χρήστο αλλά και με απουσίες, που αν και  δικαιολογημένες, είναι  αναντικατάστατες. Πολλά τα θέματα της κουβέντας μας, ταξιδεύσαμε, θυμηθήκαμε, αναπολήσαμε, γελάσαμε, και αναρωτηθήκαμε ακόμη και για το αν θα θέλαμε να γυρίσουμε πίσω το χρόνο...

Η βραδιά πέρασε πολύ γρήγορα, άλλη μία Πέμπτη υπέρ μας.

Oι απέναντι...

Τέλη δεκαετίας του ΄50, στην οδό Βενιζέλου, απέναντι από το περίπτερο του Ε.Ο.Τ. Από αριστερά προς τα δεξιά διακρίνονται:

Το κατάστημα του Γ. Μοσχίδη (σήμερα Γερμανός), το κομμωτήριο του Δρ. Δράκου, η ποτοποιία των αδελφών Αποστολίδη, το φαρμακείο του Κ.Σαραϊδάρη, τα γραφεία Ραδιοφωνίας, το κατάστημα ανταλλακτικών του Γεωρμπακάλη, το καφενείο του Κακούλη (Κωνσταντινίδη) και στη γωνία το κτήριο της πρώην Οθωμανικής τράπεζας. Αρκετά από τα κτήρια διατηρούνται μέχρι και σήμερα.

Μετά τη βροχή...

...πάμε ερχόμαστε μες στο κρύο και τις ζέστες και τις σκόνες που μετά λασπώνουνε κι έχουνε για νήμα 

τα φύλλα του φθινόπωρου

καθώς πλησιάζουν Χριστούγεννα...

 

Οδός Κύπρου

λίγο πριν το βορινό χειμώνα...

Λιάζομαι μες στη συγκίνηση

των ημερών του Νοέμβρη 

Oι αδερφοί Brown

Πριν υπάρξουν φωτογραφικά πρακτορεία όπως το Magnum ή αρχεία όπως το Getty Images, υπήρχε μια εταιρεία με το όνομα Brown Brothers, το πρώτο φωτογραφικό πρακτορείο στον κόσμο που ιδρύθηκε από τους Άρθρουρ και Τσαρλς Μπράουν στη Νέα Υόρκη το 1904.Οι φωτογράφοι των Brown Brothers μπορούσαν να εμφανιστούν παντού στις αρχές του 20ου αιώνα. Tο προσωπικό τους που αποτελούνταν από δώδεκα από τους καλύτερους φωτογράφους της Νέας Υόρκης, παρείχε εικόνες σε εφημερίδες της πόλης σε μια εποχή που η τεχνολογία για τη δημοσίευση φωτογραφιών στις καθημερινές εφημερίδες ήταν στα σπάργανα και οι περισσότερες εφημερίδες δεν απασχολούσαν φωτογράφους στο προσωπικό τους.  Ακόμη και οι  New York Times προσέλαβαν τους Browns για να καλύψουν ειδησεογραφικά γεγονότα μέχρι να δημιουργήσουν τη δική τους ομάδα φωτογράφων. 

Σε συνεργασία με  μεγάλες εφημερίδες, οι φωτογράφοι των Brown Brothers αποτύπωσαν  τα πάντα, από επιζώντες του Τιτανικού και την Ρωσική επανάσταση, μέχρι τoν Λίντον Τζόνσον. Το πρακτορείο τους  ήταν από τα πρώτα που στράφηκαν στη χρήση  φιλμ το 1920, έχοντας όμως διατηρήσει και τα αρνητικά της γυάλινης πλάκας. Εκατοντάδες χιλιάδες φωτογραφικών πλακών και αρνητικών παραμένουν σε κούτες περιμένοντας να χρησιμοποιηθούν από ερευνητές. Φωτογραφίες τους έχουν πωληθεί  αντί εκατοντάδων χιλιάδων  δολαρίων σε δημοπρασίες. 

Απ΄οτι φαίνεται, φωτογράφοι της εταιρείας, πριν το 1913 βρέθηκαν στην Καβάλα -ίσως κατά παραγγελία Καπνεμπορικής εταιρείας- φωτογραφίζοντας την πόλη, τις καπναποθήκες της και τις εργασίες σε αυτές, όπως και τη φόρτωση δεμάτων καπνού σε ατμόπλοια στο λιμάνι. Οι φωτογραφίες τους αγοράσθηκαν από εκδοτικούς οίκους της εποχής και μετατράπηκαν σε καρτ ποστάλ.   
Φωτογραφίες:
1. Πανοραμική άποψη της πόλης το 1910 περίπου. Στο κέντρο αριστερά, διακρίνεται ο μιναρές του τζαμιού του Ιμπραήμ πασά  ( Αγ. Νικόλαος) καθώς κι ο μιναρές άγνωστου τζαμιού πλησίον του προαναφερθέντος.
2. Καπνεργάτριες μπροστά στην καπναποθήκη Abbott, επί της Βενιζέλου (μετέπειτα ιδιοκτησίας  Αποστολόπουλου). Στο λιθόστρωτο που φαίνεται, οι εργάτριες έκαναν ομαδικό διάλειμμα δυο φορές τη μέρα, πρωί και απόγευμα. Η είσοδος και η έξοδος γινόταν με κωδωνοκρουσίες, όπως και τα διαλείμματα. Στη φωτογραφία φορούν άσπρες μαντίλες και μακριά σκούρα ρούχα. Δίπλα τους όρθιοι άνδρες και παιδιά με φέσια κοιτούν το φωτογράφο ( Σαπφώ Αγγελούδη, Η Καβάλα Πριν και Τώρα).

Now And Then

Μία φωτογραφία ζει, έχει ολόκληρη δική της δράσι, 

συνυφασμένη με την ζωή του θεατή, 

όπως ένα φλουρί, ένα κρύσταλλο, 

ή ένα γάντι...  

Ανδρέας Εμπειρίκος

... στο Παγγαίο

 

Μερικά (ακόμη) χιλιόμετρα 

φθινόπωρου

ξημερώνει...

κοίτα τ΄αστέρι που κοιτώ...

 

Words move...

Ο παρών χρόνος και ο παρελθών χρόνος είναι ίσως και οι δύο παρόντες στο μέλλοντα χρόνο, και ο μέλλων χρόνος περιέχεται στον παρελθόντα χρόνο. Αν όλος ο χρόνος είναι αιωνίως παρών όλος ο χρόνος δεν μπορεί να πληρωθεί. Ό,τι θα μπορούσε να συμβεί είναι μια αφαίρεση που παραμένει μια διαρκής δυνατότητα μόνο σ’ έναν κόσμο από εικασίες. 

Βήματα αντηχούν στη μνήμη, στο μονοπάτι που δεν πήραμε προς την πόρτα που ποτέ δεν ανοίξαμε

T.S.E.

Ιμαρέτ

«...Οικοδόμησεν τώρα έναν εξαίρετον μεντρεσέ, του οποίου τα πλεονεκτήματα ο κάλαμός μου δεν δύναται να περιγράψει... Ας ευχηθούμε να είναι μοναδικόν ανάμεσα στα όμοιά του κάτω από τον ουράνιον θόλον. Ολοκληρώθηκε έξοχον και εξαίρετον όπως η φύσις του ιδρυτή του... Σε κάθε δωμάτιόν του κρύβεται ένας ανεκτίμητος θησαυρός ευτυχίας της αλχημείας, με την οποία οι επιστήμονες ευεργετούνται. Η απαράμιλλος αυτή πόρτα της επιστήμης έγινε άνευ αντιτίμου. Ο ποιητής με προθυμίαν εσχημάτισε την χρονολογίαν ανέγερσής του.

1233-Οθωμανικού έτους Ρουμί».

Κτητορική επιγραφή εντοιχισμένη στο υπέρθυρο της κεντρικής πύλης του Ιμαρέτ δια χειρός του Αιγύπτιου καλλιγράφου Μουσταφά Ιζέτ και καθ΄υπαγόρευση του ίδιου του Μωχάμετ Άλυ, μτφ Γιάννης Λέχος. 
Φωτογραφίες: 28-10-1918, Ίδρυμα Άμυνας, Επικοινωνίας και Οπτικοακουστικής Παραγωγής Γαλλίας. 
1. Άποψη τμήματος του Ιμαρέτ, Στο βάθος αριστερά, διακρίνονται κατεστραμμένες -από τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς της Αντάντ- οι αποθήκες του παλιού Οθωμανικού τελωνείου.
2. Η ανατολική όψη του κτηρίου και η οδός Θ. Πουλίδου όπως ήταν τότε...

Στο τραίνο

Aπ' τα παράθυρα φεύγουν
Όσα αγαπάς και όσα μισείς αυτό το μοντάζ σ' έχει διαλύσει
Όμως το φως σου πάει τόσο και θα σου πάει μέχρι να δύσει

Όλα φωνάζουν Κι εσύ ψάχνεις γαλήνη στο κοσμικό βουητό

Όλα σε διώχνουν 

Όμως υπάρχει και κάτι που σε κρατάει εδώ

 

...στη θάλασσα του Οκτώβρη

...στη θάλασσα που δε  θα ΄ρθει ξανά

βαρέθηκε ν΄αλλάζει χρώματα

για να την αγαπάμε

le temps des couleurs...

quand le temps va et vient
on ne pense à rien
malgré ses blessures

car le temps de l'amour
c'est long et c'est court
Ça dure toujours

 

Περί μη ηρώων και τάφων ...

Στο χώρο του σημερινού Δημοτικού κήπου και κάτω από την οδό Βενιζέλου, σχεδόν ως τη θάλασσα, βρισκόταν το μεγαλύτερο σε έκταση από τα μουσουλμανικά νεκροταφεία της πόλης. Με πρόσοψη επί της οδού  Abbas Hilmi (Βενιζέλου), εκεί που βρίσκεται σήμερα η Στρατιωτική Λέσχη, υπήρχε το μαυσωλείο του πατρός του Μωχάμετ Άλυ.  Στο εσωτερικό του μνημείου υπήρχε λάρνακα με μαρμάρινη επιτύμβια στήλη  (Αιμιλία Στεφανίδου: Η πόλη-λιμάνι της Καβάλας κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας). Ο τάφος ανακαινίσθηκε το 1911 περίπου, κατά παραγγελία του χεδίφη της Αιγύπτου, Αμπάς Χιλμή.

Το μαυσωλείο κατεδαφίσθηκε το 1963 κατά τη διαπλάτυνση της Βενιζέλου, επί δημαρχίας Δημητρίου Μούτσιου, παρά τις έντονες αντιδράσεις του Ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών αλλά με την συναίνεση τελικά, της Αιγυπτιακής κυβέρνησης του Νάσερ.
Φωτογραφίες: 30-12-1918, Ίδρυμα Άμυνας,  Επικοινωνίας και Οπτικοακουστικής Παραγωγής Γαλλίας.
1. Η βόρεια όψη του ταφικού μνημείου επί της Βενιζέλου. Στα δεξιά διακρίνεται κρήνη. 

2. Η νότια όψη του τάφου. Πίσω του, στ΄αριστερά, φαίνεται τμήμα της κατοικίας του σπιτιού του βαρόνου Wix de Zsolnay.

Αργά το βράδυ, στο μπαλκόνι

 

Ουρανέ, 

όχι δε θα πω το ναι

Το Παρίσι δείχνει το δρόμο για τις πόλεις του μέλλοντος

Πρόκειται για έναν αστικό πειραματισμό πρωτοφανούς κλίμακας, το «Reinventer Paris» που ξεκίνησε το 2014, με εμπνευστή τον πρώην αντιδήμαρχο πολεοδομικού σχεδιασμού του Παρισιού, Ζαν-Λουί Μισικά. Με αφετηρία 23 εγκαταλελειμμένα κτίρια και τοποθεσίες που ανήκαν στην πόλη, ο δήμος ξεκίνησε ένα μεγάλης κλίμακας έργο «επανεφεύρεσης» της πόλης. «Θελήσαμε να προωθήσουμε την καινοτομία στον αστικό σχεδιασμό και την αρχιτεκτονική και να αλλάξουμε τη σχέση μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού» ανέφερε σχετικά ο κ. Μισικά. Αλλάζοντας τους όρους του παιχνιδιού, πραγματοποιήθηκαν ανοιχτοί διαγωνισμοί για την αξιοποίηση δημοτικών ακινήτων, αλλά όχι με το σύνηθες κριτήριο ποιος θα δώσει τα περισσότερα, αλλά ποιος είναι ο πιο καινοτόμος. 

Επιλέχθηκαν 23 τοποθεσίες, ένα δείγμα των αστικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο δήμος, από παλιά αρχοντικά μέχρι ερημωμένες εκτάσεις κατά μήκος της περιφερειακής οδού. Δίνοντας το δικαίωμα στην πιο πρωτοπόρα ομάδα να αγοράσει ή να νοικιάσει αυτές τις τοποθεσίες. Οι ειδικοί της αστικής ανάπτυξης έπρεπε να σχεδιάσουν ξεφεύγοντας από τα στενά όρια του real estate και να ανταποκριθούν στις τρέχουσες χρήσεις, με υβριδικούς και μεταβλητούς χώρους, προγράμματα αστικής γεωργίας, συνεργατικές πλατφόρμες. Επίσης να δώσουν έμφαση σε νέα υλικά και την επαναχρησιμοποίηση υφισταμένων, καθώς και να υιοθετήσουν σύγχρονες τάσεις, όπως η συμμετοχική στέγαση. Μία ακόμη πρόκληση που είχαν να αντιμετωπίσουν οι συμμετέχοντες ήταν η επιστροφή στους πεζούς χώρων που έχουν καταληφθεί τα αυτοκίνητα, δημιουργώντας πράσινους διαδρόμους για όσους περπατούν στην πόλη.

Οι δημόσιοι χώροι, οι χώροι πρασίνου, η ποιότητα του αέρα, το νερό που πίνουμε, οι δρόμοι που κινούμαστε, οι ακτές που κολυμπάμε, δεν είναι δημόσια η ιδιωτικά αγαθά, είναι αστικά κοινά αγαθά.

Η Καβάλα διαθέτει μεγάλο απόθεμα κτηρίων, ιδιωτικών και δημοτικών που καταρρέουν.  Αναρωτιέμαι τι από όλα τα παραπάνω έχουν σκεφτεί οι υποψήφιοι δήμαρχοι...
Φωτογραφία: Καπναποθήκες της Καβάλας τον προηγούμενο αιώνα. Πηγή: Αρχείο Κλέωνα Κραντονέλλη, Μουσείο Μπενάκη.

...τα μπάνια συνεχίζονται

ένα προς ένα τα άστρα

στροβιλίζονται και γίνονται σκόνη

μα η θάλασσα 
δεν αλλάζει
κι ακόμα βγαίνει από χέρια και 
επιστρέφει σε χέρια,,,
e.e.c.

όπως ήμασταν τότε...

Στο τέλος του καλοκαιριού, της χρονιάς που θα πήγαινα στην προτελευταία τάξη του Λυκείου, αποφασίσαμε με την παρέα των φίλων μου να κατασκηνώσουμε στην κορυφή του Παγγαίου, εκεί που βρίσκεται το παλιό καταφύγιο. Για καλή μας τύχη καταφέραμε να μπούμε στο καταφύγιο και καταχαρήκαμε γιατί είχε αρκετό κρύο λόγω υψομέτρου και δεν είχαμε προβλέψει τον κατάλληλο εξοπλισμό (αν και τα πιο σημαντικά τα είχαμε πάρει: άφθονα τσιγάρα και ποτά που ''δανεισθήκαμε'' από την κάβα των γονιών). Το βράδυ ανάψαμε το τζάκι και κουβεντιάζαμε ενθουσιασμένοι καπνίζοντας αρειμανίως... Ήμασταν ολομόναχοι εκεί πάνω στο βουνό, τελείως ελεύθεροι και ξένοιαστοι.

Λίγες ώρες μετά, όταν οι άλλοι είχαν αποκοιμηθεί, αδυνατώντας να κοιμηθώ πήρα μια κουβέρτα και βγήκα έξω από το καταφύγιο. Ξάπλωσα στο χώμα, κοιτάζοντας ψηλά τον ουρανό.  Ο γαλαξίας φαινόταν ολοκάθαρα. Δεν είχα ξαναδεί ουρανό τόσο εκπληκτικά γεμάτο από αστέρια.  Σα να κολυμπούσα σε μια θάλασσα αστεριών (κάτι που θα γινόταν μερικά χρόνια μετά στον Παράδεισο της Θάσου...). Μου φάνηκε ότι ο ουρανός θα ράγιζε από το βάρος τους και θα κατέρρεε. Πού και πού ένας διάττοντας αστέρας διέγραφε ένα λαμπερό τόξο. Αλλά όσο τα παρατηρούσα τόσο περισσότερο αναστατωνόμουν. Υπήρχαν άπειρα αστέρια και ο ουρανός ήταν υπερβολικά απέραντος και βαθύς, μια φωτεινή άβυσσος. Ένα τεράστιο αντικείμενο με κύκλωνε και με έκανε να νιώθω ίλιγγο, αισθανόμουν ότι με τραβούσε προς το μέρος του. Μέχρι εκείνη τη στιγμή πίστευα ότι η Γη που πατούσα ήταν κάτι στερεό και αιώνιο. Ή μάλλον, δε μου είχε περάσει ποτέ από το μυαλό κάτι τέτοιο. Απλώς το θεωρούσα δεδομένο. Στην πραγματικότητα, όμως, η Γη δεν ήταν παρά ένα κομμάτι βράχος που επέπλεε σε μια απειροελάχιστη γωνιά του σύμπαντος. Κι εγώ ήμουν πάνω σ΄αυτόν το βράχο. Κάτω από εκείνο τον συγκλονιστικά έναστρο και απέραντο ουρανό, η αβεβαιότητα της δικής μου ύπαρξης με συντάραξε ( αν και δεν είχα τόσα πολλά λόγια να την εκφράσω, φυσικά). Ήταν σίγουρα μια συγκλονιστική αποκάλυψη για ένα παιδί.

Καθώς η ώρα περνούσε κι ο ουρανός άρχισε να φωτίζεται αχνά, το ένα μετά το άλλο τα αστέρια άρχισαν να χάνονται διακριτικά από το οπτικό μου πεδίο. Έμεινα έξω μέχρι που φάνηκε το άστρο της αυγής...

Ποιος το ξέρει;...

Σχεδόν ποτέ δεν ξέρουμε πότε θα είναι η τελευταία φορά...

Τις ζούμε ή τις ξοδεύουμε σαν να είναι άπειρες. Δεν ξέρουμε τι θα κάναμε αν το γνωρίζαμε. Μπορεί τίποτα. Μπορεί να μη θέλουμε να ξέρουμε πως είναι η τελευταία φορά. Αλλά μπορεί και να φέρναμε τον κόσμο ανάποδα, να διασχίζαμε στεριές και θάλασσες...

Το παράδοξο, να γνωρίζουμε το πεπερασμένο τη ζωής μας αλλά να λειτουργούμε σαν να είναι όλα τα επί μέρους κομμάτια της άπειρα, ίσως να είναι η δύναμη της ζωής. Το να τα ζεις όλα σαν να είναι ανεξάντλητα μπορεί να ερμηνευτεί και ως μοναδικός τρόπος να τα εκτιμήσεις πραγματικά. Βέβαια, όταν δεν μιλάμε για πανσελήνους και καλοκαίρια αλλά για ανθρώπους, τα πράγματα χάνουν λίγο τη λάμψη της λογοτεχνικής τους υπόστασης. Και υπάρχουν τόσα πράγματα που θα γίνουν για τελευταία φορά. Ακόμη και μία συγκεκριμένη παρέα σε ένα συγκεκριμένο μέρος μία συγκεκριμένη μέρα. Νομίζουμε πως θα ξαναβρεθούμε αλλά ίσως δεν θα υπάρξει επόμενη φορά...Τουλάχιστον όχι με τις συγκεκριμένες συνθήκες. 

Είναι τόσο πολλά εκείνα που αν τα δεις μέσα σε ένα λιγότερο αυστηρό πλαίσιο, δίχως τη διάκριση των παραμέτρων που κάνει όλες τις στιγμές μοναδικές, τα ζούμε πολλές φορές και ορισμένα θα σκοτώναμε για να τα ζήσουμε συχνότερα.  
Θα θέλαμε να επιστρέψουμε στις τελευταίες φορές μας τουλάχιστον σε όσες δεν γνωρίζαμε πως ήταν οι τελευταίες. Θα θέλαμε να πειράξουμε μια-δυο παραμέτρους τους, να τις κάνουμε πιο υποφερτές ως μνήμες αργότερα. Γιατί υπάρχουν ενοχές και απωθημένα και πολλή ανεκπλήρωτη ευτυχία σε πολλές από αυτές... 
Μια πρόποση για τις τελευταίες φορές. Να μην περιλαμβάνουν ανθρώπους...

Από ένα κείμενο του  Οδ. Ιωάννου... 

Διαδρομή 404

«Ο δρόμος που τελειώνει σ΄αδιέξοδο

ονειρεύεται άραγε μακρινές αποστάσεις;»

Μια ξεχωριστή διαδρομή με λεωφορείο στην πόλη, που συνέδεε κτήρια με συναισθήματα, συνθέτοντας έναν προσωπικό χάρτη για τον καθένα ξεχωριστά από τους 52 επιβάτες του...

Δοκιμασια εξυπναδας

 Οι υποψηφιοι των δημοτικων εκλογων υποσχονται διαφορα εργα, με αυξανομενους βαθμους μεγαλουργιας. 

Μια απο τις υποσχεσεις  τραβηξε την προσοχη μου:

"Εξυπνες στασεις λεωφορειων" με τα ακολουθα χαρακτηριστικα:

    Νέα στέγαστρα ΠΑΝΤΟΥ με κατασκευές υψηλής αντοχής,
    φωτοβολταϊκά panels για φωτισμό LED,
    ψηφιακό πίνακα παρακολούθησης δρομολογίων,
    υποδοχέα φόρτισης κινητών και
    wi-fi internet

Αναρωτιεμαι που ειναι η εξυπναδα?  Το στεγαστρο? Τα δρομολογια? (αυτο δεν υπαρχει ηδη?) Η φορτιση του κινητου 'η' το wifi?

Σε μια στιγμή κανείς δεν χάθηκε. Αργά γλιστράς στη συντριβή...

 Άργησε να έρθει ο Δανιήλ, αυτός που τον είπαν Daniel, ο προφήτης που έσωσε τους «τρεις παίδας εν καμίνω». Αντί να έρθει την εποχή των καμινιών να μας σώσει κι εμάς, ήρθε την εποχή των πρωτόβροχων να μας πνίξει. Θα είχε σώσει τρία δάση: Δαδιά, Πάρνηθα και Βοιωτία. Κι αν ερχόταν και δυο μήνες πριν και τη Ρόδο. Αλλά τότε που τον είχαμε ανάγκη, άφαντος ο Daniel-Δανιήλ. Μας άφησε να καιγόμαστε στο καμίνι, άγριος και αδιάφορος, σαν τον θεό του τον Γιαχβέ των Ιουδαίων. Και τώρα μας πνίγει.
Και δεν έφταναν αυτά τα κοινά, δημόσια κακά, ήρθε κι αυτό με τον Αντώνη Καρυώτη, επιβάτη του φέρι «Blue Horizon» που τον έριξαν στα κατάμαυρα-σαν τη ψυχή τους- νερά του λιμανιού του Πειραιά δύο ναυτικοί. Πλοίαρχος και ύπαρχος δεν έδωσαν σημασία, άφησαν τον επιβάτη να πνιγεί και ξεκίνησαν ατάραχοι το ταξίδι τους για την Κρήτη. «Γαλάζιος Ορίζων», τι ποιητικό όνομα...ότι πρέπει για να κρύβει το πηχτό σκοτάδι της ψυχής. Είναι δυνατόν κανονικοί άνθρωποι, που κατά τα φαινόμενα δουλεύουν έντιμα, κυβερνούν καράβια, είναι νομοταγείς και αξιοσέβαστοι πολίτες να μετατρέπονται σε σκληρούς δολοφόνους χωρίς αιτία; Παθαίνουν κάτι ξαφνικά ή αυτό το κάτι είναι συνεχώς μέσα τους, το κρύβουν προσεκτικά και κάποια στιγμή τους ξεφεύγει και αποκαλύπτεται; 

Αλήθεια, το «Βαρβιτσιωτης» με πόση αναισθησία γράφεται;

Mας κοιτάζει η άβυσσος,.. Ο κίνδυνος να μας καταπιεί είναι εδώ.

Το Φάληρο

 «Βράδυ Κυριακής, μετά το φαγητό στο Φάληρο, ένα κέντρο. Ήμουν μικρός , θυμάμαι, όταν μ΄έπιανε η Ζωζώ απ΄το χέρι και με πήγαινε στο Φάληρο. Μόλις έβρισκα ευκαιρία να ξεφύγω, έσμιγα με τους φίλους μου και παίζαμε το αγαπημένο μας κυνηγητό. Διασχίζαμε τα τραπέζια, ρίχνοντας καρέκλες κι όταν βράδιαζε το γυρίζαμε στο κρυφτό. Τα βιαστικά γκαρσόνια μας κοίταζαν με άγρια βλέμματα, μα δεν μπορούσαν να μας κυνηγήσουν. Όταν νύχτωνε για τα καλά, μούσκεμα στον ιδρώτα, και με τι απειλές της Ζωζώς γυρνούσα σπίτι. Ώσπου ήρθε ο πόλεμος, μαύρος κι άγριος (ο Β΄ Παγκόσμιος). Όπως όλη η Ελλάδα ερειπώθηκε και το Φάληρο ερήμωσε κι αυτό. Γκρεμίστηκαν τα ντουβάρια του, ξεράθηκαν οι γλάστρες και παραδόθηκε στην καταλυτική αρμύρα της θάλασσας. Ο πόλεμος πέρασε. Ξαναχτίσθηκαν τα ντουβάρια, ξαναμπήκαν οι γλάστρες. Πάλι κάθε Πέμπτη, Σάββατο και Κυριακή πλημμύριζε κόσμο. Όταν περνάς απ΄τον δρόμο, οι μυρωδιές της κουζίνας σε προκαλούν. Και σήμερα, έπιασα ξανά ένα τραπέζι πάνω από τα άγρια βράχια. Απέναντι το λιμάνι, ο φάρος, ο κυματοθραύστης. Πιο πέρα, στο βάθος, το νησί, η Θάσος...»
Κείμενο: Βασίλης Βασιλικός, Γλαύκος Θρασάκης
Φωτογραφία: Μια παρέα στον κήπο του κέντρου, 2 Οκτ 1939.

Όταν βγαίνει το φεγγάρι...

η θάλασσα σκεπάζει τη γη

κι η καρδιά αισθάνεται νησί

καταμεσίς του απείρου...

Όταν βγαίνει το φεγγάρι

με τα εκατό όμοια πρόσωπα

το ασημένιο  νόμισμα

κλαίει στην τσέπη...
F.G.L.

Μια μαϊμού από τη Σιναγκάουα στην Καβάλα

 Παρακολουθήσαμε στον υποβλητικό χώρο της παλιάς μουσικής τη performance του ΔΗΠΕΘΕ «Συνελήφθη μαϊμού που δε χωρούσε πουθενά», διασκευή του διηγήματος «Εξομολογήσεις μιας μαϊμούς από τη Σιναγκάουα» από το βιβλίο του Χαρούκι Μουρακάμι "Σε Πρώτο Ενικό''. Το βιβλίο γράφτηκε από τον πολυμεταφρασμένο διάσημο συγγραφέα το 2020 και κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 2023. 

Ο Mουρακάμι είναι γνωστός στους πολλούς από το μυθιστόρημα του το "Νορβηγικό Δάσος", που η διεθνής κριτική το υποδέχθηκε ως τον Ιαπωνικό "Φύλακα στη Σίκαλη". Ο ίδιος ωστόσο αυτοχαρακτηρίζεται σαρκαστικά ως «επαγγελματίας αφηγητής ψεμάτων». Τα μυθιστορήματά του κινούνται στο όριο μεταξύ μαγικού ρεαλισμού και μύθου, της ψευδαίσθησης και της πραγματικότητας με μια ξεχωριστή αίσθηση ελευθερίας έχοντας πάντα ένα μουσικό μοτίβο, συνήθως τη τζαζ. Στην παράσταση, μια μαϊμού και μία γυναίκα συναντιούνται στις θερμές πηγές ενός Ιαπωνικού λουτρού (όνσεν) σε ένα πανδοχείο όπου εργάζεται η πρώτη. Η μαϊμού όχι μόνο περιποιείται τη

γυναίκα στο μπάνιο, αλλά μιλάει με ανθρώπινη φωνή, και είναι λάτρης της μουσικής του Μπρούκνερ και του Ρίχαρντ Στράους. Εξομολογείται στη γυναίκα ότι δε μπορεί να ζει με όμοιούς της και ότι ερωτεύεται μόνον ανθρώπους αλλά μη μπορώντας να το εκφράσει λόγω του ανέφικτου γενετικά, βρίσκει διέξοδο κλέβοντάς τους τα ονόματα...

Η παράσταση, μία ονειρική και αινιγματική μυθοπλασία που ισορροπεί δεξιοτεχνικά μεταξύ πραγματικότητας και μη πραγματικότητας, κλείνει με τη μαϊμού (την εξαίρετη Δανάη Αρσενία Φιλίδου) να μονολογεί: 

«Πιστεύω ότι η αγάπη είναι το απαραίτητο καύσιμο που μας επιτρέπει να συνεχίσουμε να zούμε. Κάποτε αυτή η αγάπη μπορεί να τελειώσει. Ή μπορεί να μην οδηγήσει πουθενά. Αλλά ακόμη κι αν μείνει χωρίς ανταπόκριση και πάλι μπορείς να κρατηθείς από την ανάμνηση ότι αγάπησες κάποιον. Κι αυτή είναι μια πολύτιμη πηγή θερμότητας. Χωρίς αυτήν την πηγή θερμότητας η καρδιά του ανθρώπου-και της μαϊμούς επίσης-μεταμορφώνεται σε έναν παγωμένο. άγονο χερσότοπο. Ένα μέρος όπου δε φτάνει η παραμικρή αχτίδα ήλιου, όπου τα αγριολούλουδα και τα  δέντρα δεν έχουν καμία πιθανότητα να βλαστήσουν...»
Τα εύσημα και στις Υψιπύλη Σοφιά και Ειρήνη Λαμπρινοπούλου.

αστρόσκονη...

Eάν χαϊδέψουμε  

κάποιο λουλούδι ή αν δοκιμάσουμε ένα φρούτο ή αν αγγίξουμε το πρόσωπό μας, είναι σα να ακουμπάμε κάποιο άστρο. Γιατί όλα αυτά και οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω μας είναι κομμάτια κάποιου άστρου. Ο 'Ηλιος, η Γη, τα πάντα πάνω της δημιουργήθηκαν από αστροϋλικά που εκτοξεύθηκαν πριν από δισεκατομμύρια χρόνια από κάποια καταστρεφόμενη αστρική έκρηξη σουπερνόβα...

Δ. Σιμόπουλος

Οπότε, εάν κόψετε κάποιο λουλούδι, ή δοκιμάσετε ένα φρούτο, ή χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, ακουμπάτε κάποιο άστρο. Γιατί όλα αυτά κι οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω μας είναι κομμάτια κάποιου άστρου [Πηγή: www.doctv.gr] 

Εάν κόψετε κάποιο λουλούδι, ή δοκιμάσετε ένα φρούτο, ή χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, ακουμπάτε κάποιο άστρο…» [Πηγή: www.doctv.gr]εάν κόψετε κάποιο λουλούδι, ή δοκιμάσετε ένα φρούτο, ή χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, ακουμπάτε κάποιο άστρο. Γιατί όλα αυτά κι οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω μας είναι κομμάτια κάποιου άστρου. [Πηγή: www.doctv.gr]εάν κόψετε κάποιο λουλούδι, ή δοκιμάσετε ένα φρούτο, ή χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, ακουμπάτε κάποιο άστρο. Γιατί όλα αυτά κι οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω μας είναι κομμάτια κάποιου άστρου. [Πηγή: www.doctv.gr]εάν κόψετε κάποιο λουλούδι, ή δοκιμάσετε ένα φρούτο, ή χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, ακουμπάτε κάποιο άστρο. Γιατί όλα αυτά κι οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω μας είναι κομμάτια κάποιου άστρου. [Πηγή: www.doctv.gr]εάν κόψετε κάποιο λουλούδι, ή δοκιμάσετε ένα φρούτο, ή χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, ακουμπάτε κάποιο άστρο. Γιατί όλα αυτά κι οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω μας είναι κομμάτια κάποιου άστρου [Πηγή: www.doctv.gr]εάν κόψετε κάποιο λουλούδι, ή δοκιμάσετε ένα φρούτο, ή χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, ακουμπάτε κάποιο άστρο. Γιατί όλα αυτά κι οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω μας είναι κομμάτια κάποιου άστρου. [Πηγή: www.doctv.gr]εάν κόψετε κάποιο λουλούδι, ή δοκιμάσετε ένα φρούτο, ή χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, ακουμπάτε κάποιο άστρο. Γιατί όλα αυτά κι οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω μας είναι κομμάτια κάποιου άστρου. [Πηγή: www.doctv.gr]εάν κόψετε κάποιο λουλούδι, ή δοκιμάσετε ένα φρούτο, ή χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, ακουμπάτε κάποιο άστρο. Γιατί όλα αυτά κι οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω μας είναι κομμάτια κάποιου άστρου. [Πηγή: www.doctv.gr]εάν κόψετε κάποιο λουλούδι, ή δοκιμάσετε ένα φρούτο, ή χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, ακουμπάτε κάποιο άστρο. Γιατί όλα αυτά κι οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω μας είναι κομμάτια κάποιου άστρου. [Πηγή: www.doctv.gr]Οπότε, εάν κόψετε κάποιο λουλούδι, ή δοκιμάσετε ένα φρούτο, ή χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, ακουμπάτε κάποιο άστρο. Γιατί όλα αυτά κι οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω μας είναι κομμάτια κάποιου άστρου [Πηγή: www.doctv.gr]

«Σε όλες τις εποχές...»

Όποιος λυγαριά

δεν πιάσει...

Cavalla, 1873

...Με μεγάλη εγκαρδιότητα μας υποδέχθηκε ο συνταξιδιώτης μας, ένας νέος έμπορος, ο μοναδικός Γερμανός της Καβάλας, που είχε κτίσει μαζί μ΄έναν ιπποτικό Πολωνό ένα σπιτάκι με κήπο που έλαμπε από καθαριότητα. Και επειδή από τον αέρα της θάλασσας μας είχε ανοίξει η όρεξη, καταβροχθίσαμε κυριολεκτικά, μέσα σε γέλια και συνεχή «πρόζιτ» έναν ολόκληρο παχύ διάνο. Ο Πολωνός είχε ετοιμάσει για το γεύμα μας μια τόσο ασυνήθιστη σαλάτα, που ίσως να μην την είχε δει ακόμα κανένα τραπέζι της Καβάλας.
Μετά το φαγητό επισκεφτήκαμε έναν Τούρκο αρχίατρο, που ήταν Έλληνας. Ο γιατρός άνοιξε μπροστά μας ένα άλμπουμ με φωτογραφίες, οπότε τι βλέπουμε έκπληκτοι; Νούσμπαουμ, Πφάιφερ, Σκαντσόνι και να και η χαριτωμένη Στέλε στο ρόλο της Μαργαρίτας, στον Φάουστ του Γκαίτε, καθώς και άλλα γνωστά πρόσωπα από το Μόναχο και το Βύρτσμπουργκ. Σ΄ αυτές τις δύο πόλεις είχε σπουδάσει ο γιατρός μας κι αποκεί έπαιρνε ακόμα ένα γερμανικό περιοδικό, ειδικό για γιατρούς.

Mε τους απλούς Τούρκους δεν κατόρθωνε ο Έλληνας γιατρός φυσικά να εφαρμόσει συχνά ότι καλύτερο του είχε διδάξει η επιστήμη του. Πίστευαν πως η ζωή και ο θάνατος είναι θέλημα του Αλλάχ. Όταν μια Τουρκάλα αρρωστήσει, ο άντρας της δεν τολμά να καλέσει τον γιατρό, αν πρώτα δεν συνεννοηθεί με τα αδέλφια της και τους συγγενείς της, ποιά μέρη του σώματός της θα αγγίξει και θα δει ο γιατρός. Γιατί επιτρεπόταν να πιάσει μόνο το σφυγμό της. Πώς λοιπόν ν΄ανέβει η στάθμη αυτού του λαού; Το πνεύμα των μαζών είναι τόσο αδιαπέραστο για τις νέες ιδέες, όσο ένα χαλίκι για το φως...

Κείμενο: Franz von Loher, Θεσσαλονίκη και Μακεδονία 1798-1912.

Φωτογραφίες: (Πηγή- MutualArt): Ernest de Caranza, 1853, μέλος της Γαλλικής εταιρείας Φωτογραφίας, εργάσθηκε και ως μηχανικός στην Κωνσταντινούπολη. Εφευρέτης μιας νέας τεχνικής εκτύπωσης, τράβηξε πριν το 1855, φωτογραφίες σε διάφορα μέρη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, στο Άγιο Όρος, στη Ρουμανία και στην Κωνσταντινούπολη. Φωτογραφικές του συλλογές πουλήθηκαν έναντι δεκάδων χιλιάδων δολαρίων σε δημοπρασίες.