...Με μεγάλη εγκαρδιότητα μας υποδέχθηκε ο συνταξιδιώτης μας, ένας νέος έμπορος, ο μοναδικός Γερμανός της Καβάλας, που είχε κτίσει μαζί μ΄έναν ιπποτικό Πολωνό ένα σπιτάκι με κήπο που έλαμπε από καθαριότητα. Και επειδή από τον αέρα της θάλασσας μας είχε ανοίξει η όρεξη, καταβροχθίσαμε κυριολεκτικά, μέσα σε γέλια και συνεχή «πρόζιτ» έναν ολόκληρο παχύ διάνο. Ο Πολωνός είχε ετοιμάσει για το γεύμα μας μια τόσο ασυνήθιστη σαλάτα, που ίσως να μην την είχε δει ακόμα κανένα τραπέζι της Καβάλας.
Μετά το φαγητό επισκεφτήκαμε έναν Τούρκο αρχίατρο, που ήταν Έλληνας. Ο γιατρός άνοιξε μπροστά μας ένα άλμπουμ με φωτογραφίες, οπότε τι βλέπουμε έκπληκτοι; Νούσμπαουμ, Πφάιφερ, Σκαντσόνι και να και η χαριτωμένη Στέλε στο ρόλο της Μαργαρίτας, στον Φάουστ του Γκαίτε, καθώς και άλλα γνωστά πρόσωπα από το Μόναχο και το Βύρτσμπουργκ. Σ΄ αυτές τις δύο πόλεις είχε σπουδάσει ο γιατρός μας κι αποκεί έπαιρνε ακόμα ένα γερμανικό περιοδικό, ειδικό για γιατρούς.
Μετά το φαγητό επισκεφτήκαμε έναν Τούρκο αρχίατρο, που ήταν Έλληνας. Ο γιατρός άνοιξε μπροστά μας ένα άλμπουμ με φωτογραφίες, οπότε τι βλέπουμε έκπληκτοι; Νούσμπαουμ, Πφάιφερ, Σκαντσόνι και να και η χαριτωμένη Στέλε στο ρόλο της Μαργαρίτας, στον Φάουστ του Γκαίτε, καθώς και άλλα γνωστά πρόσωπα από το Μόναχο και το Βύρτσμπουργκ. Σ΄ αυτές τις δύο πόλεις είχε σπουδάσει ο γιατρός μας κι αποκεί έπαιρνε ακόμα ένα γερμανικό περιοδικό, ειδικό για γιατρούς.
Mε τους απλούς Τούρκους δεν κατόρθωνε ο Έλληνας γιατρός φυσικά να εφαρμόσει συχνά ότι καλύτερο του είχε διδάξει η επιστήμη του. Πίστευαν πως η ζωή και ο θάνατος είναι θέλημα του Αλλάχ. Όταν μια Τουρκάλα αρρωστήσει, ο άντρας της δεν τολμά να καλέσει τον γιατρό, αν πρώτα δεν συνεννοηθεί με τα αδέλφια της και τους συγγενείς της, ποιά μέρη του σώματός της θα αγγίξει και θα δει ο γιατρός. Γιατί επιτρεπόταν να πιάσει μόνο το σφυγμό της. Πώς λοιπόν ν΄ανέβει η στάθμη αυτού του λαού; Το πνεύμα των μαζών είναι τόσο αδιαπέραστο για τις νέες ιδέες, όσο ένα χαλίκι για το φως...
Κείμενο: Franz von Loher, Θεσσαλονίκη και Μακεδονία 1798-1912.
Φωτογραφίες: (Πηγή- MutualArt): Ernest de Caranza, 1853, μέλος της Γαλλικής εταιρείας Φωτογραφίας, εργάσθηκε και ως μηχανικός στην Κωνσταντινούπολη. Εφευρέτης μιας νέας τεχνικής εκτύπωσης, τράβηξε πριν το 1855, φωτογραφίες σε διάφορα μέρη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, στο Άγιο Όρος, στη Ρουμανία και στην Κωνσταντινούπολη. Φωτογραφικές του συλλογές πουλήθηκαν έναντι δεκάδων χιλιάδων δολαρίων σε δημοπρασίες.
