.... Αυτή η φωτογραφία είναι πιό ενδιαφέρουσα (δυστυχώς σε χαμηλή ανάλυση). Παρατηρείστε ότι τα κύμματα (F) φτάνουν μέχρι τον Δημοτικό κήπο, όπου διακρίνεται ένα κτίριο (Ε) που σήμερα δεν υπάρχει πλέον. Πρέπει να είναι το Αναγνωστήριο των Καπνεργατών η ''Ευ
δαιμονία'' που βρισκόταν επί της οδού Κύπρου, μπροστά από την Καθολική εκκλησία. Στο βάθος, στο Φάληρο, διακρίνεται η καπναποθήκη Meyer, ενώ πιό πέρα το Κιουτσούκ Ορμάν (Ν), όπως λεγόταν η περιοχή της Ραψάνης τότε. Πιό δεξιά το κτίριο των Αδελφών του Ελέους (Η) που εγκαινιάσθηκε στις 28-12-1908 και άρχισε να λειτουργεί στις 19-10-1909, με 42 μαθήτριες εκ των οποίων μόνο 12 ήταν καθολικές. Είχε δύο εισόδους, μία επί της Ν.Ξιφίου και μία στην οδό Ρωμανού. Παράλληλα με το εκπαιδευτικό τους έργο οι Καλόγριες είχαν οργανώσει και ένα μικρό ιατρείο για πρώτες βοήθειες ( από το βιβλίο του Κομνηνού Απότα, οι Θρησκευτικές Κοινότητες της Καβάλας). Στο κέντρο φαίνεται η αποθήκη Αποστολόπουλου (καπναποθήκη Abott) με μιά στενή λιθόστρωτη προκυμαία προς τη μεριά της θάλασσας. Δεξιά της η οδός Βενιζέλου!! (J) και στη γωνία Βενιζέλου- Δραγούμη, εκεί που σήμερα βρίσκεται ο ΕΟΤ (Κ) μιά από τις πιό παλιές καπναποθήκες (1870). Μπροστά η εκκλησία του Α. Νικολάου (L) -πρώην τζαμί Ιμπραήμ πασά- και πιό πέρα η καπναποθήκη Regie (Μ)** του Οθωμανικού Μονοπωλίου (Εμπορικό κέντρο). Στο πλάι της η Δημοτική Καπναποθήκη που κτίσθηκε τ
ο 1910 και ήταν η μόνη που λειτούργησε στη Βουλγαρική κατοχή του 1916-18.Στην τελευταία φωτογραφία το Οθωμανικό σχολείο (Ο), το δικό μας Αρρένων. Παρατηρείστε τον τοίχο (Ρ) που χώριζε το σχολείο από το σπίτι του Χατζή Σικίρ Αγά (μετέπειτα Μεραρχία). Επί της οδού Κολοκοτρώνη το τζαμί του Αλί πασά (Q) και ένας μεντρεσές (θεολογική σχολή, φυτώριο φανατισμού) εκ των οποίων σώζεται σήμερα μόνο η πτέρυγα των δωματίων. Σε πρώτο πλάνο τα Καλαφατιά. Οι λόφοι στο βάθος γυμνοί από πράσινο.
** Στο βιβλίο Pictures from the Balkans του Άγγλου περιηγητή John Fraser, γραμμένο το 1906, βρήκα το παρακάτω ενδιαφέρον κείμενο: ''...Τσιγάρα! Τα μοναδικά τσιγάρα που υποτίθεται ότι
μπορεί να καπνίσει κάποιος στην Τουρκία είναι τα Ρεζή του μονοπωλίου. Αλλά ποτέ κανείς δεν τα κάπνισε στην Καβάλα. Όλα τα τσιγάρα στην Καβάλα είναι λαθραία και γι αυτό είναι και καλά. Ο καλύτερος καπνός στον κόσμο μεγαλώνει στις πλαγιές πίσω από την πόλη. Η Αίγυπτος αν και μας στέλνει τσιγάρα δεν παράγει ούτε γραμμάριο καπνού. Εισάγει τον καλύτερο από την Καβάλα...Μόνο τρίμματα και απομεινάρια καπνού χρησιμοποιούνται για τα τσιγάρα Ρεζή...''
