Η οδός Σταμπούλ Τσαρσί το 1909

Η οδός Σταμπούλ Τσαρσί στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, σημερινή οδός Βενιζέλου, στο ύψος της πλατείας Ελευθερίας.
Αριστερά υπερυψωμένο φαίνεται το οθωμανικό νεκροταφείο στο οποίο βρισκόταν ο τουρμπές της Χεδιβομήτορος και τεκές με το μιναρέ του.
 

Δεξιά διακρίνεται το Γραφείο  Δημόσιου Χρέους και δίπλα του το ξενοδοχείο Κωνσταντινούπολις.
Τα δύο κτήρια κατεδαφίστηκαν κατά την τελευταία Βουλγαρική κατοχή και η πλατεία απέκτησε μέτωπο προς τη θάλασσα.

Νοέμβρη στο Παγγαίο

 Κι ας είναι ήδη Νοέμβριος

με πτώση της θερμοκρασίας 

και κασκόλ,

εγώ ακόμα σε βλέπω

να ξεπλένεσαι με το λάστιχο 

απ’το αλάτι της θάλασσας

Στη θάλασσα του Οκτώβρη

«Τα κύματα της θάλασσας δεν τα βαριέσαι

κι ας πάνε κι έρχονται αιώνες, το αεράκι που φυσάει τα πρωινά από καταβολής κόσμου δεν το βαριέσαι , ούτε τ΄ αστέρια που λάμπουν τη νύχτα κι ας είναι πάντα τα ίδια...»

Το απόγευμα της 28ης Οκτωβρίου ...

 <<...Στην πλατεία απέναντι απ΄τον ΟΤΕ την 28η Οκτωβρίου του 1940 γινότανε μία συγκέντρωση από τους στρατευόμενους την ημέρα εκείνη. Και ανάμεσα σ΄αυτούς έβλεπες  ηλικιωμένους σχετικά ανθρώπους, οικογενειάρχες, διευθυντές τραπεζών, καπνεργάτες, καπνεμπόρους, επιχειρηματίες και υπαλλήλους που για μια στιγμή θα μπορούσε να νομίσει κανείς ότι κατευόδωναν τ΄αδέλφια τους ή τα παιδιά τους. Ήταν οι έφεδροι των κλάσεων 1917,1918,1919 και 1920, σαραντάρηδες και άνω με μαλλιά άσπρα, βετεράνοι του Μακεδονικού μετώπου και του Μικρασιατικού, που μόνοι αυτοί, σε ολόκληρη την Ελλάδα από τον Στρυμόνα μέχρι τον Έβρο είχαν το προνόμιο, τη μεγάλη τιμή, να ξεκινήσουν ισότιμα με τους νέους και να πυκνώσουν τις φάλαγγες των Καβαλιωτών που από το πρωί προωθούνταν στα Βουλγαρικά σύνορα και στο Αλβανικό μέτωπο...
Κάποια στιγμή ένας ταγματάρχης του επιτελείου ίδιας ηλικίας με μας, τον ενθυμούμαι ίσαμε τώρα, με δυο σειρές παράσημα και μετάλλια στο στήθος του, ανέβηκε σε μια γκαζόκασα και μέσα στο πυρετό που κατείχε όλους μας εκείνες τις στιγμές, έκανε έκκληση σε μας των παλαιών κλάσεων που προοριζόμασταν για τα έμπεδα της Ελευθερουπόλεως: '' Να ξεκινήσουμε με τα πόδια γιατί τα καμιόνια χρειαζόντουσαν για να μεταφέρουν τους νέους στα Βουλγαρικά σύνορα''. Και τότε οι γεροέφεδροι χύμηξαν απάνω του, τον αγκάλιασαν, τον ζητωκραύγασαν και ξεχώρισαν τη δική τους πομπή. 
Και ξεκινήσαμε. Απόγευμα. Χαιρετίσαμε τις γυναίκες μας, τα παιδιά μας και μερικοί τα εγγόνια τους...Είχαμε φτάσει στον Άγιο Σίλα και από τα υψώματά του τότε, όταν αντικρύσαμε τον κάμπο των Φιλίππων και στο βάθος τα βουνά της Δράμας και των συνόρων νοιώσαμε πολύ καλά τη σημασία της πορείας αυτής και ότι  έπεφτε και σε μας ο κλήρος να αμυνθούμε και να πολεμήσουμε...
 Όταν φτάσαμε στη διασταύρωση Θεσσαλονίκης - Δράμας, ξεχώρισα ορισμένες συντροφιές από τους συνοδοιπόρους της ιερής αυτής πομπής: ο Τηλέμαχος Πετρίδης, ο Αλέκος Σωτηριάδης, οι Γιάννης και Ντίνος Φέσσας,...
Η μικρή πλατεία, άγνωστη ίσως στους νεότερους, πολύ συμβολικά πήρε το όνομα πλατεία της 28ης Οκτωβρίου, σε ανάμνηση της πορείας μας προς το Πράβι, των εφέδρων των τεσσάρων κλάσεων, εκείνο το απόγευμα της 28ης Οκτωβρίου του 1940...>>.

Το παραπάνω κείμενο το βρήκα στον Ταχυδρόμο δημοσιευμένο τον Οκτώβριο του 1959 από συνεργάτη της εφημερίδας που υπογράφει ως Θρακιώτης (Κυρ. Βαφείδης). Διαβάζοντάς το μού ΄φερε στο μυαλό  ένα άλλο κείμενο, συγκλονιστικό, που αναφέρεται στην ίδια περίοδο, γραμμένο από τον Οδυσσέα Ελύτη: 

<<... Μόνε σα να πηγαίναμε μπουλούκι ανάκατο, θαρρούσες, απ΄όλες τις γενιές και τις χρονιές, άλλοι των τωρινών καιρών και άλλοι πολλά παλιών, που ΄χαν λευκάνει απ΄ τα περίσσια γένια ... >>.
Φωτογραφίες:
1η: Κατά την επιστράτευση του 1940. Από αριστερά: Κυρ. Βαφείδης (Θρακιώτης), Λεωνίδας Αντύπας, Ιππ. Σαβαίδης και Γεωρ.Τσαλάνης. Όρθιοι από αριστερά Κοσμάς και Ευθ. Παπαδόπουλος.
2η: Σις παραμονές του πολέμου με τους άνδρες της παθητικής Αεράμυνας Καβάλας. Μεταξύ τους οι Ι. Κλωνάρης, Ν. Καφετζής, Σπύρος Καράκος, Ιωαν. Κυριακόπουλος κ.α.
3η: Καβαλιώτες φαντάροι, Εβραϊκής καταγωγής, στον κήπο της Δημαρχίας μπροστά στο λιοντάρι το 1940. Πρώτος από δεξιά ο Ζαχαρίας Κοέν.
4η: Ο Γιάννης Λούπας πρώτος από δεξιά  με δύο συμπολεμιστές του κάπου στην Ήπειρο στο Αλβανικό μέτωπο. 

Ενός άλλου Σεπτεμβρίου

 Τις μέρες τις γλυκιές του Σεπτεμβρίου, όταν δεν έχει ακόμη βρέξει και είναι το άκουσμα των ήχων πιο αραιό και η γεύσις των ωρών και από του θέρους πιο πυκνή,

όταν στους
κήπους σκάνε τα ρόδια, και πάλλονται υψιτενείς οι στήμονες των λουλουδιών, και σφύζουν στις πορφύρες των φλεγόμενοι οι ιβίσκοi...
(2021)

Του Σεπτεμβρίου

Οι μικρές στιγμές που δηλώνει κάποιος ευτυχισμένος μπορεί να μην απλώνονται στον χρόνο, να είναι σαν αστραπές στο σκοτάδι, αλλά υπάρχουν, συμβαίνουν, και κάθε φορά που τελειώνουν γεννάνε την ελπίδα της επανάληψής τους. Δεν είναι καθόλου λίγο, μια ελπίδα που δεν το βάζει κάτω, δεν είναι λίγο να πιστεύεις και για άλλα πράγματα, ανεξάρτητα από τη διάρκειά τους. 
Και δεν μπορεί να δικαιώνονται αυτοί που θεωρούν δεδομένο έναν κόσμο λογικής και πηγαίνουν με τα νερά του. Ο ορθολογικός τους βίος είναι αβίωτος και είναι άξιο απορίας πώς τον αντέχουν.
Το να ονειρεύεται κανείς πέρα από τον τρόπο σκέψης  είναι και στάση σώματος. Μια ελαφρά κλίση προς τα μπρος και τα μάτια ψηλά.
Σίγουρα δεν πρόκειται να πάμε στα αστέρια, αλλά τουλάχιστον ας μην τα χάσουμε από τα μάτια μας.
Κανένα όνειρο δεν είναι άπιαστο.

Σπιλιάδες του Αυγούστου

Σαν γιαλός
το πρωινό όπου βγαίνει και λιάζεται το φύκι, ο σταυρός,
ο αχινός – και το κύμα στην αμμουδιά δεν είναι σοβαρό,
μα παίζει. Πέρα βέβαια η θάλασσα έχει μιαν απαλή τραγικότητα.

Μικρές στιγμές

Η φωτογραφία είναι ένα μέσο για να αισθάνεσαι, να αγγίζεις, να αγαπάς. Αυτό που έχεις καταγράψει είναι πλέον απαθανατισμένο για πάντα… διαφυλάττει τη μνήμη των μικρών πραγμάτων, ακόμα και πολύ μεταγενέστερα από τη στιγμή που εσύ έχεις ξεχάσει τα πάντα.

Αύγουστος

Λένε πως ο Αύγουστος μυρίζει φθινόπωρο. Δεν ξέρω. Ίσως. Αγαπώ όμως αυτόν τον τελευταίο χαιρετισμό του καλοκαιριού. Τα μήλα ωρίμασαν και οι ηλιόσποροι βρίσκονται ακόμη στα χωράφια, και το μέλι έγινε, και οι ντάλιες ανθίζουν παντού... Κι ακόμη οι ζεστές του ήλιου αχτίδες τρυφερά κι ανάλαφρα αγκαλιάζουν τα πολύχρωμα αστράκια, και οι αστρικές καταιγίδες φωτίζουν τον ουρανό, και από το περιβόλι κουβαλούν καρπούζια. Ας πλησιάζει μοιραία το φθινόπωρο, ο Αύγουστος όμως είναι ακόμη καλοκαίρι.... Μαρίνα Τσβετάγιεβα, 8 Οκτωβρίου 1892 - 31 Αυγούστου 1941 Φωτογραφία: Το Παπαγεωργίου (ΙΙ) μια καλοκαιρινή μέρα του 1960 στη διαδρομή Λιμενάρια-Καβάλα.

του καλοκαιριού μέρες

Οι ώρες, στις μέρες του καλοκαιριού

που φλοισβίζουν και σιγοτραγουδούν,
γελούν και μιλούν σιγά
και πιο δυνατά, πλούσιες
από ήχους διαφορετικούς, 

οι ώρες
το καλοκαίρι, γεμάτες φως κυλούν,
τρέχουν
 

Ο Χρόνης απο τα Ποταμούδια

... Ειμαστε ξανα μεσα στη ταξη και ψαλλουμε το νεο εθνικο μας υμνο: ''Γιατι χαιρεται ο κοσμος και χαμογελαει πατερα ...''. Μια αποτομη χειρονομια, και το τραγουδι, με μερικα ξεφωνητα δεξια αριστερα, σταματησε. Ο δασκαλος εφκιαξε τη γραβατα του, τραβηξε τα μανικια του, εβαλε τα χερια στο στηθος και μας λεει, παιδια μου, εχω να σας αναγγειλω μιαν ευχαριστον ειδησιν. Αυριο θα ερθει στην πολη μας η Αυτου Μεγαλειοτης ο Βασιλευς των Ελληνων, και συσσωμον το σχολειο μας θα παει να τον υποδεχθει. Η αμφιεσις θα ειναι η εξης: μαυρα παπουτσια, ασπρες καλτσες, μπλε παντελονι και ασπρο μπλουζακι. Τα κοριτσια μαυρα παπουτσια, ασπρες καλτσες, ασπρο φουστανακι και μπλε κορδελα.
Φυγαμε πανευτυχεις, που λενε. Παμε σπιτι σφεντονα. Ουτε αλητεια, ουτε τιποτα. Ο,τι ειχανε οι μαναδες μας μας το φορεσαν. Ολος ο μαχαλας ητανε καπνεργατες, αντε τωρα να ταιριαξεις στολη... Τελος, πρωι πρωι, παρατασσεται ενα σχολειο πλυμενο, πεντακαθαρο, αλλα απο αμφιεση; μ' ολα τα χρωματα του κοσμου. Ο δασκαλος, μολις μας ειδε, κοντεψε να του΄ρθει κολπος. Αγριεψε, αφρισε και εβγαλε μια κραυγη, υποθετω κατι σαν ''σαμποταζ'', ηταν βλεπεις και οργανωτης της Ε.Ο.Ν. Μολις συνηλθε, ορμαει μεσα στις σειρες και αρχιζει να μας πεταει εξω απο τη γραμμη. Τελικα μεινανε καμια δεκαρια πιτσιρικια ολα κι ολα. Σε λιγο ηρθε ο διευθυντης και μας λεει, παιδια, εσεις δεν θα ερθετε μαζι μας στην παρελαση, διοτι δεν εχετε την καταλληλον αμφιεσιν. Θα μας περιμενετε εδω μεχρι να επιστρεψουμε. Μαυρισε η καρδια μας. Τι ηταν αυτη η ''αμφιεση '', δεν μπορουσαμε να καταλαβουμε, κι ουτε κανενας μπορουσε να μας εξηγησει. Το κλαμα πηγε συννεφο. Εμεις, με τον Παυλαρα αρχηγο - ηταν δυο τρια χρονια στην πρωτη, και το κεφαλι του ηταν γεματο καρουμπαλα απο το τακουνι της κυρα Εφταλιας - μαζευτηκαμε σε μια γωνια κι αφου μερωσε το κλαμα, λεει ο Παυλαρας: Ρε σεις, λεω να παιξουμε τα σκλαβακια, κι αμα γυρισουνε...
Ετσι, το ριξαμε στο παιχνιδι. Οταν κουραστηκαμε, κοντευε πια μεσημερι, αραξαμε στα παραπετα της γεφυρας και περιμεναμε. Καποια ωρα φανηκαν να΄ρχονται με το κουλουρακι στο χερι και χαμογελα ευτυχιας και περηφανιας. Ε, και τοτε εγινε... Θρηνος και οδυρμος. Δεν εμεινε παντελονακι, πουκαμισακι, κορδελιτσα... Τρεξαν οι μεγαλοι απο τα γυρω μαγαζια να τα γλυτωσουν, οπισθοχωρουμε και αρχιζουμε τον πετροπολεμο, σπασαμε κεφαλια, τζαμια... Την αλλη μερα, παμε σχολειο. Μπαινει ο δασκαλος μ΄ενα ματσο βεργες απο λυγαρια, κλειδωνει την πορτα, κι αφου μας κοιταει καλα καλα, φωναζει: Παυλαρας...
Το κειμενο ειναι αποσπασμα- προσαρμογή απο το βιβλιο του Χρονη Μισιου: '' καλα, εσυ σκοτωθηκες νωρις ''. Η πρωτη φωτογραφια απο την υποδοχη του Γεωργιου του Β΄ στην 7ης Μεραρχιας, το 1937, μπροστα στο σπιτι του δημαρχου Α.Μπαλανου απεναντι απο τον Πυθαγορα. Στη δευτερη μαθητες του σχολειου το 1940, και στη τριτη το 1939, στο δημοτικο κηπο με δασκαλο το Σταυρο Ρωμανια (Απο το εξαιρετικο αφιερωμα: Στα Ποταμουδια, στο 11ο, που επιμεληθηκε ο δασκαλος Μιχαλης Ευαγγελιδης).

Του Ιουνίου

Έλεος δεν έχει τούτο το φεγγάρι
απλώνει απλώνει αδιάκοπα στο δέρμα του καλοκαιριού
πήζει τον ουρανό πήζει τον άνεμο

κερώνει την καρδιά και τις χαραματιές της θύμησης...

Βύρων Λεοντάρης (1932 – 2014)

 

...και του χρόνου

Aν αποσυνθέσεις τις
Πανελλαδικές, θα έχεις δύο 
στυλό για σιγουριά, ένα νεράκι
για ενυδάτωση και ένα ρολόι
για επιπλέον άγχος.
Που σημαίνει ότι με άλλα τόσα 
δεν θα αλλάξει τίποτα...

στην οδό Ελευθερίας

Ομορφότερα είναι τα μονοπάτια
που δεν διαβήκαμε.
Όπως το φεγγάρι που γλιστρά στις λίμνες,
χωρίς να βυθιστεί,
όπως ο άνεμος που περνά απ’ τα δέντρα,
χωρίς να μείνει,  
όπως η σκιά που χορεύει στον τοίχο,
απ’ το φως που την γεννάει,..
(Α. Φιστουρής)

Ιθάκη

Χαρά και μύρο της ζωής μου η μνήμη των ωρώνπου ηύρα και που κράτηξα την ηδονή ως την ήθελα.Χαρά και μύρο της ζωής μου εμένα, που αποστράφηκατην κάθε απόλαυσιν ερώτων της ρουτίνας. [1913, 1917]Κωνσταντίνος Καβάφης29 Απριλίου 1863 - 29 Απριλίου 1933Σαν σήμερα γεννήθηκε και πέθανε.

Απρίλης

Έαρ δε γίνεται με ρίμες

ήλιοι - Απρίλιοι,

ομοιοκατάληκτες στιγμές,

χρόνος χρωμάτων,

χαμομηλιών ανυπομονησία να μυρίσουν...

Βροχερή είναι η νύχτα

Άνοιξη στην πόλη...

Στον κήπο ενός σπιτιού μια γλυσίνα (Wisteria) σκορπά το ανθοχαμόγελό της 

ο ουρανός, στενογραφία του απείρου...

Λίγο πριν ανατείλει ο ήλιος 
 

και δύσει η σελήνη

Του Φεβρουαρίου...

Τα αστέρια γύρω απ’ την όμορφη σελήνη 

κρύβοντ’ αμέσως και κρατούν κρυφό το φως τους

όταν αυτή πανσέληνη φέγγει στη γη ασήμι.
Σαπφώ

στις αμυγδαλιές

Και ο Φλεβάρης, 

που άγρια τα κύματα κυλάει

 

 γέρνει στης Μυγδαλιάς το πλάι...

Μια νυχτα του χειμωνα διαφορετικη

 Μετα απο μια διακοπη μερικων χρονων, η παρεα των παλιων συμμαθητων πηρε την ανηφορα προς την Παναγια και το Αραλικι. Η ευκαιρια δοθηκε με την αναβιωση του θεσμου της κοπης της βασιλοπιτας μετα απο αρκετα χρονια. 

Η βραδυα ηταν κρυα αλλα η ατμοσφαιρα στο Αραλικι ηταν ζεστη. Δεν εχει αποδειχθει επιστημονικα ακομα αλλα ασπρομαληδες γενικα εκπεμπουν περισσοτερη θερμοτητα ειδικα οταν βρισκονται σε περιβαλλον με φαγητο, ποτο και παλιους φιλους

Φυσικα υπαρχουν απουσιες, μερικοι θα ηθελαν να ειναι αλλα δεν μπορουσαν, αλλοι δεν ενδιαφερονται.

Θα ηθελα να σταθω ομως σε μια απουσια, ενος που ηταν συχνα παρων, αλλα πλεον δεν εχει την δυνατοτητα να διαλεξει. Ο Μιχαλης ο Γιουγιας που πεθανε περσυ δεν θα ερθει ξανα αλλα θα τον θυμομαστε.

Μια διαφορα απο αλλα χρονια, ηταν η ζωντανη μουσικη που το κανονισε ο Νικος Βασ. Ο Παναγιωτης Καλ κανονισε μια εξαιρετικη βασιλοπιτα και ο Χρηστος Χρ εκανε αρκετα τηλεφωνηματα

Ο τυχερος της βραδιας ηταν ο Νικος Βασ

Ολοι μαζι εκτος απο τον φωτογραφο ΧΧρ

Ο Παναγιωτης κοβει την βασιλοπιτα με σπανια δεξιοτητα, προσεξτε την φωτογραφια πανω στη βασιλοπιτα

Μερικα ενσταντανε 

Χρονια πολλα, καλη χρονια και περισσοτεροι του χρονου.Το 2027 φαινεται πολυ κοντα!

...και μυρσίνη συ δοξαστική

Θα το γράψει ο τοίχος
Θα το γράψει ο βράχος
Πως δεν ήταν μόνο ενός ανθρώπου λάθος
Θα το πει η σημύδα θα το πει κι ο κέδρος

Πως εδώ σκοτώνει όπου βρει το κέρδος

Θα το πει η λεβάντα θα το πει η μυρσίνη

Πως κυλάει στα μάτια η δικαιοσύνη