Μακριά από την όμορφη πατρίδα
στους δρόμους των γυμνών ωρών
νομάδες ουρανών, αλιείς άστρων...
νομάδες ουρανών, αλιείς άστρων...
Το βράδυ τη Τετάρτης είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στη Μεγάλη Λέσχη, την εξαιρετικά εμπεριστατωμένη και τεκμηριωμένη εισήγηση της Δρς Σαπφώς Αγγελούδη- Ζαρκάδα, σχετικά με το ρόλο των Μηχανικών στη στεγαστική αποκατάσταση των προσφύγων στην Καβάλα.
Μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης ο πληθυσμός της πόλης που το 1918 είχε αποδεκατιστεί από τους Βουλγάρους, υπερδιπλασιάστηκε, με τους πρόσφυγες να αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό. Στην αρχή στεγάστηκαν πρόχειρα κυρίως σε καπναποθήκες, ενώ οι επαγγελματίες έστησαν σκηνές για να εργαστούν. Το επιτυχές έργο της στεγαστικής τους αποκατάστασης, πραγματοποιήθηκε σε τρεις φάσεις. Η πρώτη έγινε με πρόχειρες κατοικίες. Κατά τη δεύτερη κτίστηκαν δύο ενότητες αστικών συνοικισμών, στα ανατολικά της πόλης η Αγία Βαρβάρα και τα Πεντακόσια ενώ στα δυτικά η Δεξαμενή, τα Χίλια, Δεκαοκτώ, ο Βύρωνας και του Γκιρτζή. Οι μηχανικοί που ανέλαβαν την κατασκευή και επίβλεψη των οικισμών ήταν ο εξαιρετικός εργολάβος Απόστολος Γκιρτζής ο οποίος κατασκεύασε τα Πεντακόσια, τη Δεξαμενή, την Αγία Βαρβάρα, το Βύρωνα και του Γκιρτζή. Ο ηλεκτρολόγος μηχανικός Νικόλαος Ζιώγας κατασκεύασε τα Χίλια και τα Δεκαοκτώ ενώ ο Καβαλιώτης Κώστας Γιάντσος επέβλεψε την κατασκευή των οικισμών, Χίλια και Δεξαμενή.
Ακολούθησε η οικοδόμηση ναών και σχολείων που κατασκευάστηκαν με πλάκες οπλισμένου σκυροδέματος, σε μελέτη και επίβλεψη του τοπογράφου μηχανικού Βίκτωρα Ρουδομέτωφ και η αστική συγκοινωνία. Τη δεκαετία του 1950 και μετά, η τρίτη φάση, της αυτοστέγασης, περιελάβανε κλήρωση οικοπέδων και επιδότηση για κατασκευή σπιτιών από δεδομένους τύπους του Υπουργείου Πρόνοιας.
Η μνημειώδης προσπάθεια αποκατάστασης σχεδόν ενός εκατομμυρίου προσφύγων (25% του γηγενούς πληθυσμού) από ένα έθνος μικροσκοπικό και κατεστραμμένο οικονομικά, προκάλεσε το θαυμασμό του Henry Morgentaou ( Προέδρου της επιτροπής αποκατάστασης Προσφύγων) που έγραψε χαρακτηριστικά « δεν υπάρχει στα έργα του Ομήρου σελίδα που να είναι τόσο συναρπαστική όσο αυτό το σύγχρονο έπος του ελληνικού λαού...»
Φωτογραφία: Προσφυγικές κατοικίες στη Δεξαμενή.
