εν οίδα ότι ουδέν είδα...

Χορικό 1

Πράξις πολύ αφύσικος μα φυσικώς σαν μπάζει ο βασιλιάς αλλοδαπές και άλλες προσφυγίνες, λες και δεν είχαμε σφαγείς, ντόπιες, δυο τρείς ντουζίνες. Αυτές οι ξένες προσοχή θέλουν όπως κι οι γκέι μη και μας αλλοιώσουνε κανένα ντι-εν-έι. 
Αθάνατη ελληνική Ελλάδος Ελληνίδα, εσένα μόνο δέχομαι να βάψεις την πατρίδα με αίμα κατακόκκινο, εν οίδα ότι ουδέν είδα.
Την τύφλα μου δηλαδή!

Παρακολουθήσαμε το Σάββατο στους Φιλίππους μία μεγάλη και χαρμόσυνη παράσταση, τη Μήδεια του Μποστ. Ο σκηνοθέτης Γιάννης Καλαβριανός με πολύ κέφι, ευφυία και σεβασμό στην ιδιαιτερότητα του σημαντικού αντεθνικού λογοτέχνη Μ. Μποσταντζόγλου και με όλα τα εχέγγυα του Εθνικού και τα μέσα μιας κρατικής σκηνής μας εντυπωσίασε, μας έκανε να χαρούμε, να αισθανθούμε εξυπνότεροι και πιο αισιόδοξοι. Κατάφερε να μας δείξει την παραδοξότητα που έχει το κοινώς αποδεκτό ως ''κανονικό'', αλλά και το υπερφίαλο  της εθνικής μας αυταρέσκειάς που πραγματεύεται η  παρωδία -φάρσα της Μήδειας κάνοντάς μας  να συμμετέχουμε  ενεργά στην λυτρωτική γιορτή σάτιρας του παραμυθικού μας παιδικού εαυτού.

Χορικό 2
Υπήρξαμε πολύ πιστοί σ΄αυτή την τραγωδία,

κι απ΄την πολλή πιστότητα κάναμε κωμωδία... Ήξευρε και βεβαίωνε πως αύριον πεθαίνεις, γι αυτό σου λέω σύνελθε, ίσα που προλαβαίνεις να κάνεις ό,τι καρφωθεί στο κούφιο σου κεφάλι χωρίς να πρέπει άδεια να δίνουσι οι άλλοι... Μακριά απ΄όσους θέλουνε βοήθεια να δώσουν και τρυφερά σας γδύνουνε θέλοντας να σας σώσουν. Κι όλο κουνάνε δάχτυλο και λένε πως θα ζήσει, πως θα ντυθεί, που κοιμηθεί, πως θα το τραγουδήσει η κάθε μια κι ο πάσας εις που έχει αγαπήσει. 

«... Προσπαθήσαμε όλοι μαζί να κάνουμε μια αντίστοιχη πορεία μελέτης και να καταλήξουμε στα απολύτως απαραίτητα. Ελπίζω να έχει πλέον μετατοπισθεί ο θεατρόφιλος θεατής από τη σοβαροφάνεια ενάντια στην οποία πολέμησε ο Μποστ σε όλη του τη ζωή. Ας σταματήσουμε λοιπόν να είμαστε ''σοβαροί'' και να στερούμαστε.» Γιάννης Καλαβριανός, Ιούλιος 2022.

Μια ατμόσφαιρα Καρυωτάκη και ...Ρίτσου

...Στην πλατεία Φουάτ, όπου και το θολωτό μνήμα της μάνας του Μωχάμετ Άλυ-ιδρυτή της Αιγυπτιακής δυναστείας- παίζει η μπάντα του Δήμου. Μία περιπλανώμενη ατμόσφαιρα Καρυωτάκη, κάτω από τα τρία πελώρια διαφημιστικά που πληγώνουν τον πανσέληνο ουρανό, με διαποτίζει. Λίγο πιο πέρα πουλιούνται οι απογευματινές εφημερίδες των Αθηνών, μόνη επαφή της πρωτεύουσας με την επαρχία της, αν εξαιρέσουμε την προεκλογική περίοδο και τις τουρνέ των θιάσων.

Η Καβάλα, τη νύχτα, με φεγγάρι, όταν σβήνει η φτώχεια της και οι όγκοι των καπναποθηκών, γίνεται αληθινά μια μαγική πόλη. Η αμφιθεατρική τοποθεσία της, η ευρύχωρη αγκαλιά του κόλπου της, που δεν είναι ποτέ μονότονος όπως είναι ο κόλπος της Θεσσαλονίκης, προπαντός ειδωμένη απ΄το Φάρο, απ΄όπου μπορείς να δεις και τις δυο πλευρές, κρατά μια δικιά της γοητεία. Ο Μωχάμετ Άλυ, πάνω στο άτι του, μπροστά στο σπίτι που γεννήθηκε, δείχνει με το χέρι του στο Βορρά, μια κατεύθυνση που πολλοί δυστυχώς αναγκάστηκαν ή επέλεξαν ν΄ακολουθήσουν...

Εκτός των τειχών, 1965, Βασίλης Βασιλικός

( Πλατεία Φουάτ Α΄- όνομα του βασιλιά της Αιγύπτου, δισέγγονου του Μωχάμετ Άλυ - ονομαζόταν η πλατείας Ελευθερίας για λόγους σκοπιμότητας της ελληνικής ομογένειας της Αιγύπτου μέχρι το 1967.)

Είμαστε ότι μοιραζόμαστε...

«Τι συμβαίνει όταν η γνώση μεταφράζεται και τροφοδοτεί την εμπειρία της κίνησης του σώματος; Πώς μπορούν οι κινήσεις να μεταφραστούν σε εικόνες, λέξεις, νοήματα και αντίστροφα; Ζώντας σε μία περίοδο που η φυσική απόσταση και η ψηφιακή αποξένωση γίνεται βασικό μέρος των εκφάνσεων της σύγχρονης ζωής, επιδιώκουμε να κρατήσουμε ζωντανή την αναγκαιότητα της φυσικής μας παρουσίας και επικοινωνίας σε έναν φυσικό χώρο, στο παρόν, στο παρελθόν και στο μέλλον.»

Σταθμός στην έρευνα, μελέτη και διαμόρφωση του νέου έργου Phrasis  ≠ Praxis της Τζένης Αργυρίου, αποτέλεσε η σχέση λόγου – σώματος – χώρου, καθώς και οι σχέσεις και ερμηνείες που προκύπτουν από τη διάδραση αυτή. Το έργο αντλεί τα υλικά του από φράσεις, ανώνυμες και επώνυμες, όπως αρχαία ρητά, ποιητικά μοτίβα, καθώς και από εικαστικά έργα, αρχαία αλλά και πιο σύγχρονα, θέτοντας ως βασικό ερώτημα το πώς η συμπυκνωμένη πληροφορία που εμπεριέχεται σε τέτοιου είδους διαχρονικές εκφράσεις μπορεί να αποδοθεί σήμερα, σωματικά, λεκτικά και φωνητικά. 

Το έργο Phrasis  ≠ Praxis  αποτελείται από θραύσματα-φράσεις-κινήσεις που συνδέονται μεταξύ τους, όχι με μια γραμμική συνέχεια αλλά σαν αυτόνομα τμήματα ενός ενιαίου έργου», διαιρούμενο σε τρία επί μέρους αποσπάσματα.

Στο πρώτο μέρος- παρουσιάστηκε την Παρασκευή 8/7 στο ισόγειο της Μεγάλης Λέσχης-ένα quartet εμπνευσμένο από  γεωμετρικούς σχηματισμούς, αρχιτεκτονικές συμμετρίες και επαναλήψεις μοτίβων ερμήνευσε δυνατότητες συνύπαρξης, αντίθεσης και απόκλισης που εμφανίζονται μεταξύ της γλώσσας και του σώματος, της αιτίας και του αποτελέσματος. Το δεύτερο και τρίτο μέρος του έργου παρουσιάσθηκαν την επόμενη μέρα στο Δημοτικό κήπο.  Στο δεύτερο μέρος οι ερμηνευτές, συγχρόνως με ένα ηχητικό τοπίο που αναφέρονταν στα άρθρα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, μοιράστηκαν το χώρο ταξιδεύοντας στο χρόνο και χτίζοντας μεταξύ τους σχέσεις αλληλεπίδρασης. 

Στο τρίτο απόσπασμα μία γυναικεία φιγούρα που κουβαλούσε μία τεχνολογική μάσκα, όπως μία χελώνα το καβούκι της, αφού κυκλοφόρησε ανάμεσά μας αναζητώντας ένα σημείο «περισυλλογής», επιχείρησε να αντικρούσει τα πολύπλοκα τεχνολογικά συστήματα επικοινωνίας, επαναφέροντας την προσοχή μας στο σώμα, σε έναν κώδικα επικοινωνίας που αν και χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες τείνει να εξαλειφθεί.
Ίσως το Phrasis  ≠ Praxis να μην ήταν μόνο μία μοναδικά ενδιαφέρουσα και ξεχωριστή παράσταση που μας άφησε άψωνους, αλλά μια Τελετή αποσύνδεσης από την ψηφιακή μας καθημερινότητα δημιουργώντας ταυτόχρονα γέφυρες που να μας επανασυνδέουν σε έναν κοινό χώρο και χρόνο.

Η Τζένη Αργυρίου γεννήθηκε στην Καβάλα. Αποφοίτησε από την Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης. Συνέχισε τις σπουδές της στη Νέα Υόρκη, με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση, και εκεί συνεργάστηκε με πολλούς χορογράφους, ανάμεσα στους οποίους ήταν και οι Chamecki Lerner, Maria Hassabi, Yin Mei, Amanda Loulaki. Το 2003 ίδρυσε την ομάδα Amorphy.org για την υποστήριξη της τέχνης των πολυμέσων. Έργα της είναι τα Memorandum (2013, σε συμπαραγωγή με τους φορείς Théâtre des Bernardines), O Espaço do Tempo, tanzhaus nrw και Marseille-Provence), Memoria Obscura (2012), Pleas(e)nter (2011, Kunstkapel Museum, Άμστερνταμ), Dr. Maybe Darling (2010, Μουσείο Μπενάκη και Digital Art Festival, Αθήνα),“Phrasis § Praxis” (σε εξέλιξη), “Synthesis” (2021), «Αποθέματα: Inventory» (2018), «ΑΝΩΝΥΜΟ» (2018), “Face to Phase” (2017).

γαλάζιες αποσκευές...

 του Κώστα Καναβούρη

Μικρή ιστορία αποχαιρετισμών

Όσο κι αν το πράγμα αλλάζει ύστερα από τόσα χρόνια αποχαιρετισμών, πάλι η νοσταλγία έρχεται να σου χτυπήσει ελαφρά τα βλέφαρα καθώς το αυτοκίνητο ανηφορίζει τον στριφογυριστό δρόμο προς τον Άγιο Σίλα έχοντας αφήσει πίσω την συνοικία της Δεξαμενής. Η πόλη, όπως πάντα (αλλά ένα «πάντα» που ποτέ δεν είναι το ίδιο κι αυτή η διαρκής αστάθεια είναι η μόνη του σταθερά), έτσι και τώρα αποκαλύπτει, καθώς απομακρύνεται «ολίγον κατ’ ολίγον», την νωχελική της ωραιότητα.

Ετοιμάζεται να σε αποχαιρετίσει κι εσύ ξέρεις πως κάθε φορά όλο και περισσότεροι σε αποχαιρετούν μέσα από την απουσία τους και πως η πόλη γίνεται κάθε φορά και πιο πολύ το φάσμα της, ωστόσο ο αποχαιρετισμός είναι πάντα εδώ.

Η πόλη ετοιμάζεται να σ’ αποχαιρετήσει, γνωρίζοντας ότι το πιο όμορφο στόμα είναι το στόμα του αποχαιρετισμού, γιατί είναι ζωγραφισμένο έτσι όπως ήθελε να ζωγραφίσει το στόμα ο Φράνσις Μπέηκον: «Όπως ζωγράφιζε ο Μονέ το ηλιοβασίλεμα». Και πως τα πιο όμορφα μάτια είναι τα μάτια του αποχαιρετισμού. Για να μπορούν να αντέχουν την έμπροσθεν όραση στον καιρό και στον χρόνο ώστε να συνεχίζεται το ταξίδι ανάμεσα στο «όχι ακόμα» και στο «ποτέ πια», το ταξίδι που ο Κωστής Μοσκώφ, όριζε «το ταξίδι από τα μάτια του ενός στα μάτια του άλλου».

Μια στροφή ακόμα. Η πόλη σε αποχαιρέτησε κάνοντας πιο γαλανές τις αποσκευές σου... ή μάλλον όχι: πιο γαλανή την σκευή σου. Το ταξίδι συνεχίζεται. Μαζί και η νοσταλγία. Κι αυτή ένα αέναο ταξίδι είναι που όλο χρειάζεται να το κάνεις σαν για πρώτη φορά μέχρι «τα μάτια του άλλου» που κάποτε συνάντησες. Αλλιώς δεν έχει νόημα και η νοσταλγία γίνεται κούφιος γλυκασμός, μια - τρόπον τινά- αισθητική τυφλότητα...

Καθώς η πόλη σε αποχαιρετά, αυτό το νόημα σου ψιθυρίζει χορεύοντας πάνω στα σύμφωνα της νοσταλγίας της για σένα, ώστε να ακουστούν ευκρινέστερα τα φωνήεντα από το χαμόγελό της: «όχι πάλι πίσω». Γιατί, απ’ ότι φαίνεται, η νοσταλγία δεν είναι καμωμένη από παρελθόν, άρα μια υπόθεση ιδιωτική που δεν αφορά κανέναν γιατί σε κανέναν δεν εισκομίζει κάτι. Η νοσταλγία είναι καμωμένη από μέλλον. Από όλα τα επόμενα, «καλό ταξίδι» και «καλό κουράγιο» και «σ’ αγαπώ» και «όνειρα γλυκά» και «καλημέρα» που εδώ έμαθες όχι μόνο να τα προφέρεις αλλά και να τα προσφέρεις. Να, κάπως έτσι λέω πως είναι η νοσταλγία.

Κι αν εκεί, στην τελευταία στροφή του δρόμου, στην τελευταία στροφή του αποχαιρετισμού, λαμπυρίσει το υγρό της φανέρωμα, τι να κάνουμε; Κι αυτό μέσα στην ζωή είναι, την λυγρή κατάσταση όλων των αέναων αποχαιρετισμών και αποχωρισμών, κάποιες φορές και ανεπίστρεπτων. Από αυτό το δάκρυ ξεκινάει η επόμενη μέρα που είναι και επόμενη μέρα στην μνήμη που θα γίνει κάποτε. Ας την ζήσουμε έτσι ώστε ν’ αξίζει να την νοσταλγούμε. Κι αν «ο ζωντανός ο χωρισμός παρηγοριά δεν έχει», υπάρχει και το ελληνιστικό ταφικό επίγραμμα για να στερεώνει την ύπαρξή μας: «δακρύειν όσον Θέμις»

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην Αυγή της Κυριακής στις 19 Ιουνίου.

Φωτογραφίες: 1. Η πόλη τη δεκαετία του ΄60.

2. Το Λιμάνι με πανσέληνο, αρχές της δεκαετίας του ΄30. Καναβούρης Κώστας(1955). Γεννήθηκε στην Καβάλα και ζει στην Αθήνα. Ποιητής και αρθρογράφος, επιμελείται εκπομπές για το βιβλίο στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Πρώτη εμφάνιση με την ποιητική συλλογή Τετράδιο ιχνογραφίας,1982. (Στις 11/08 στο Καρνάγιο, σε εκδήλωση στο πλαίσιο του 65ου Φεστιβάλ Φιλίππων σε ομιλία του με τίτλο: Μια ιστορία αποχαιρετισμών, θα μιλήσει για τους πρόσφυγες του ΄22 αλλά και τους πρόσφυγες όπου γης.)

 Καναβούρης Κώστας (1955). Γεννήθηκε στην Καβάλα και ζει στην Αθήνα. Ποιητής και αρθρογράφος, επιμελείται εκπομπές για το βιβλίο στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Πρώτη εμφάνιση με την ποιητική συλλογή Τετράδιο ιχνογραφίας, 1962. Την Πέμπτη 11.08 στο Καρνάγιο, σε εκδήλωση στο πλαίσιο του 65ου Φεστιβάλ Φιλίππων, θα πραγματοποιηθεί ομιλία του Κ.Κ. με τίτλο ''Μία ιστορία αποχαιρετισμών