…αυτός είναι ο τρόπος που τελειώνει ο κόσμος

όχι με έναν πάταγο 

  αλλά με ένα λυγμό

T.S.E.

Τα μαθηματικά στη λογοτεχνία (Ι)

 ...Το αριθμητικό σύστημα είναι σαν την ανθρώπινη ζωή. Στην αρχή έχει τους φυσικούς αριθμούς. Αυτούς που είναι ακέραιοι και θετικοί. Τους αριθμούς του μικρού παιδιού. Αλλά η ανθρώπινη συνείδηση επεκτείνεται. Το παιδί ανακαλύπτει τη νοσταλγία. Ξέρεις ποια είναι η μαθηματική της έκφραση;

Είναι οι αρνητικοί αριθμοί. Η διατύπωση του αισθήματος ότι μας λείπει κάτι. 

Και η συνείδηση εξακολουθεί να απλώνεται και ν΄ αναπτύσσεται και τότε το παιδί ανακαλύπτει τα μεσοδιαστήματα. Ανάμεσα στις πέτρες, ανάμεσα στα μούσκλια πάνω στις πέτρες ανάμεσα στους ανθρώπους. Και ανάμεσα στους αριθμούς. Και πού οδηγεί αυτό; Στα κλάσματα. Οι ακέραιοι αριθμοί και τα κλάσματα αποτελούν τους ρητούς αριθμούς. 

Και η συνείδηση δε σταματάει εκεί. Θέλει να ξεπεράσει τα όρια της λογικής. Προσθέτει μια πράξη τόσο παράλογη όπως η εξαγωγή ριζών. Και της προκύπτουν οι άρρητοι αριθμοί.

...Είναι κάτι σαν τρέλα. Γιατί οι άρρητοι αριθμοί είναι άπειροι. Δεν μπορείς να τους γράψεις. Σπρώχνουν τη συνείδηση πέρα από τα όρια. Και οι άρρητοι μαζί με τους ρητούς αποτελούν τους πραγματικούς.

...Δεν σταματάει. Δεν σταματάει ποτέ.
Γιατί τώρα, σ΄αυτό το σημείο συμπληρώνουμε τους πραγματικούς αριθμούς με τους φανταστικούς, τις τετραγωνικές ρίζες των αρνητικών αριθμών. Είναι οι αριθμοί που δεν μπορούμε να φανταστούμε, αριθμοί που δεν μπορεί να χωρέσει ο νους του φυσιολογικού ανθρώπου.
Όταν προσθέτουμε τους φανταστικούς αριθμούς στους πραγματικούς, έχουμε το σύστημα των μιγαδικών αριθμών. Το πρώτο αριθμητικό σύστημα στο οποίο είναι δυνατό να εξηγήσεις ικανοποιητικά τον σχηματισμό των παγοκρυστάλλων.
Είναι σαν τον ορίζοντα. Πηγαίνεις προς το μέρος του και αυτός απομακρύνεται ολοένα...

Peter Hoeg: Η δεσποινίς Σμίλλα διαβάζει το χιόνι.

με τη σελήνη τι είναι ο ύπνος...

Σελήνη 14,5 ημερών
Φάση Αύξουσα αμφίκυρτη
Φωτεινότητα 100%
391.474 χλμ απόσταση από τη Γη
Μια βραδυά πριν την πανσέληνο

μ’ ένα τόσο ωραίο φεγγάρι...

Φάση: Αύξουσα αμφίκυρτη
Φωτεινότητα: 52%
Απόσταση από τη γη: 364.596 χλμ.

Τα μαθηματικά στην ποίηση (Ι)

Δεν νοιώθω περισσότερο 

γιατί αγαπώ!...

Δεν καταλαβαίνω περισσότερο 

γιατί σκέφτομαι!...

Οι παραπάνω στίχοι είναι μέρος ενός ποιητικού ''θεωρήματος'' του Έκτορα Κακναβάτου.
O E.K. σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάσθηκε ως καθηγητής στην ιδιωτική εκπαίδευση. Ακραιφνής υπερρεαλιστής ποιητής της γενιάς του, σε συνέντευξη του στο περιοδικό Μανδραγόρας για το πώς βρέθηκε με τον υπερρεαλισμό, απαντά: 

«Δεν συναντήθηκα πάντως σε κανένα καφενείο... Μπορεί να φταίγαν τα μαθηματικά. Η φορμαλιστική σκέψη που απαιτούν τα μαθηματικά κατά τομείς. Για παράδειγμα, ένα είδος λογισμού σε βάζει σ΄ ένα κανάλι. Ένα άλλο είδος, μια άλλη γεωμετρία σε βάζει σ΄ άλλο κανάλι. Ή να τα τινάξεις όλα στον αέρα! Όταν φτάνει ένας Λομπατσέφσκι ή ένας Ρήμαν και τολμούν και λένε: ετούτο εδώ, ακρογωνιαίος λίθος στο ευκλείδειο σύστημα της γεωμετρίας το οποίο ήταν μεν θαυμάσιο να περιγράψει τον κόσμο τον προσιτό στο βλέμμα μας και τις αισθήσεις μας, όμως όταν βγούμε παραπέρα, δεν κάνει.»

Αυτή η αλλαγή, η επανάσταση στα μαθηματικά, γίνεται ποίημα στον Έκτορα Κακναβάτο:

Άφεγγη απόψε η Σελάνα κάθισε στο βυθό.

Πέραν του απείρου ο ορίζοντας 

τρικλίζει φορτωμένος τρεις άγριες γεωμετρίες...

Στη συλλογή του, Χαοτικά Ι, κυριαρχεί η μαθηματική θέαση και αντίληψη του κόσμου. Και από τότε που η επιστήμη του Χάους έγινε κλάδος των μαθηματικών, όλα τα ποιήματα της συλλογής του επιβεβαιώνουν την άποψη του Νομπελίστα Heisenberg ότι μόνο δύο γλώσσες έχει ο άνθρωπος για να αντιμετωπίσει την παγκοσμιότητα, τα μαθηματικά και την ποίηση.

Οι απέναντι (ΙΙ)

Μια καλοκαιρινή μέρα αρχές της δεκαετίας του ΄60 στην κατάμεστη από κόσμο οδό Βενιζέλου, απέναντι από το περίπτερο του Ε.Ο.Τ. και δίπλα στην -τότε- Εμπορική Τράπεζα.

Στη γωνία φαίνεται το κατάστημα του Γ. Μοσχίδη, στη θέση του οποίου σήμερα υπάρχει πολυώροφη ακαλαίσθητη οικοδομή. Στα δεξιά, κάτω από τις 

'' Κομμώσεις Δρ. Ι. Δράκου'' διακρίνεται  το καφενείο του Σέρκου Νταγκαζιάν, με όλα του τα τραπέζια πιασμένα από πελάτες που απολαμβάνουν το πρωινό τους καφεδάκι. Λίγο πιο πέρα, στο ισόγειο του κτηρίου που υπάρχει και σήμερα, η ποτοποιία του Α. Αποστολίδη. 

Σαν τα κεριά...

«...Οι μόνοι άνθρωποι που αξίζουν για μένα είναι οι τρελοί, αυτοί που τρελαίνονται να ζήσουν, τρελαίνονται να μιλήσουν, τρελαίνονται να σωθούν, που ποθούν τα πάντα την ίδια στιγμή, αυτοί που ποτέ δε χασμουριούνται ή λένε έστω και μία κοινοτοπία, αλλά που καίγονται, καίγονται  σαν τα μυθικά κίτρινα ρωμαϊκά κεριά, που σκάνε σαν πυροτεχνήματα ανάμεσα στα αστέρια κι από μέσα τους ξεπηδά το μπλε φως της καρδιάς τους.» 

Αυτά γράφει ο Τζάκ Κέρουακ (1922-1969) στο βιβλίο του «On the Road», χωρίς τελείες, χωρίς παραγράφους, χωρίς λογοτεχνικά συμπλέγματα, σε μια του ξέφρενη τσάρκα κι ενώ φυσάει ελεύθερα ο άνεμος της περιπλάνησης και της περιπέτειας.

Θα γελάσεις απ’ τα βάθη των χρυσών σου ματιών

.

Η πιο όμορφη θάλασσα

είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει