Οδός Κύπρου, η πιο χαρακτηριστική άποψη της πόλης στην περίοδο της άνθισής της. Ένας δρόμος όπου δεν πρωταγωνιστεί μόνον ο χώρος αλλά και ο χρόνος. Κάθε μεσημέρι Σαββάτου επιστρέφω στο σπίτι περπατώντας στο λιθόστρωτο δρόμο. Μπροστά από τα εντυπωσιακά κτίρια που έχουν απομείνει εκεί, απόδειξη της πολυ-πολιτισμικής Καβάλας του 19ου-20ου αιώνα.Ένα απ΄αυτά είναι το Μέγαρο Τόκκου.
Κτίσθηκε το 1879 από τον καπνέμπορο-καφεκόπτη Δημήτριο Τόκκο,όπως φαίνεται σε ανάγλυφη επιγραφή πάνω από το υπέρθυρο. Ο Δ. Τόκκος έκτισε το τριώροφο συμμετρικό σπίτι του βόρεια του μουσουλμανικού νεκροταφείου, όπου σήμερα βρίσκεται ο Δημοτικός κήπος. Το κτίριο στο ισόγειο και στον πρώτο όροφο στέγαζε καπναποθήκη ενώ στο δεύτερο την κατοικία του ιδιοκτήτη. Η εικόνα του λιμανιού από τη βεράντα πρέπει να ήταν μοναδική. Μερικές δεκάδες μέτρα μπροστά από το κτίριο άρχιζε ή θάλασσα και τίποτε δεν εμπόδιζε τη θέαση σχεδόν όλου του πλάτους του ορίζοντα.
Το κτίσμα είναι ένα «μεταβατικό κτίριο» με στοιχεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, παρά την νεοκλασσική όψη του. Έχει ελάχιστα νεοκλασικά γνωρίσματα στο γείσωμα της στέγης και στους μαρμάρινους κιλίβαντες της βεράντας του 2ου ορόφου. Σημαντικό διακοσμητικό στοιχείο είναι το καμπύλο αέτωμα της στέγης του.Για ένα χρόνο στέγασε το Ημιγυμνάσιο Καβάλας. Το 1911 ο Νικόλαος Τόκκος πούλησε το σπίτι του στο Θεόδωρο Ρακιντζή, για λογαριασμό της Φιλόπτωχης Αδελφότητας Κυριών Καβάλας, στην κυριότητα της οποίας ανήκε έως τη δεκαετία του ΄70.
Μέχρι την απελευθέρωση (Ιούνιος 1913) στέγαζε το Αγγλικό και το Ιταλικό προξενείο. Στην οικία διέμενε ο Ιταλός υποπρόξενος St. Picchioli που ήταν γιατρός, καπνέμπορος αλλά και θερμός φιλέλληνας.Το 1914 επί Δημαρχίας Κλεάνθου Τερμεντζή, το κτίριο νοικιάστηκε από το Δήμο Καβάλας για να στεγαστεί εκεί το Δημαρχείο της πόλης, που αρχικά είχε στεγαστεί στο Οθωμανικό Δημαρχείο, ένα ισόγειο κτίριο που βρισκόταν βόρεια του υποδιοικητηρίου (παλιά Δικαστήρια).
Το Σεπτέμβριο του 1938 το οίκημα αποδεσμεύτηκε από το Δήμο, ο οποίος μεταστεγάστηκε στο σημερινό ιδιόκτητό του κτίριο ( επί Δημαρχίας Αθ. Μπαλάνου).
Το 1946 στο κτίριο λειτουργούσαν τα ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια Παπασιδέρη-Γριτσόπουλου, που ήταν πλήρες εξατάξιο Γυμνάσιο και Δημοτικό με οικοτροφεία. Τη δεκαετία του ΄70 η αδιαφορία και η εγκατάλειψη είχαν αρχίσει να είναι εμφανείς στην όψη του αλλά και στο εσωτερικό του... Κινδύνεψε μάλιστα να δοθεί για αντιπαροχή καθότι δεν ήταν χαρακτηρισμένο. Ευτυχώς περιήλθε στην ιδιοκτησία του δημοσίου το 1979 και μετά την αναπαλαίωσή του- στις αρχές της δεκαετίας του ΄80- στεγάζει την Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας-Θάσου.Πηγές: Για το κείμενο το εξαίρετο βιβλίο της Σ. Αγγελούδη: ''Καβάλα 1912-2015, Οι Βιογραφίες των Δημάρχων της πόλης'' και το Λεύκωμα του Π. Ζιώγα "Παραδοσιακά κτίρια της νεότερης Καβάλας".
Φωτογραφίες
1. Καρτ ποστάλ.
2. Φωτογραφία του κτιρίου τη δεκαετία του ΄20.
3. Εφημερίδα Ταχυδρόμος
4. Τον καιρό της εγκατάλειψης, Λεύκωμα Π. Ζιώγα.
